Soru:
15,5 yıldır sitede kendi bünyesinde çalışmaktayım. 12 /24 saat üzerimden sabah 8 akşam 8 izinim sadece nöbetten çıktığım gün izinliyim. Ertesi günü sabah 8 akşam 8 çalışmaya devam ediyorum. 15 ,5 yıldır bu şekilde çalıştım. Ben mayıs ortasında emekli olacağım. Ne kadar mesai ücreti alabilirim? geriye dönük dönük kaç yıl talep edebilirim. Cevaplarsanız sevinirim.
Cevap:
Sorunuzda 08.00 – 20.00 saatleri arasında ve 24 saat dinlenme esasına göre çalıştığınızı belirtiyorsunuz. Öncelikle haftalık çalışma sürenizi belirleyerek sorunuzu yanıtlamaya çalışalım.
08.00 – 20.00 saatleri arasında 12 saatten yasa ve yargı içtihatlarına göre 1,5 saat ara dinlenme süresi düşülmesi gerekmektedir. Buna göre günlük çalışma süreniz 10,5 saat olacaktır. 12 saat çalışıp 24 saat dinlenme esasına göre çalıştığınız dikkate alınırsa (geçmişe yönelik hesaplama yapabilmek için) haftalık çalışma döngünüzü belirlemeliyiz. Yani ilk hafta pazartesi günü 08.00 da çalışmaya başladığınız durumda kaç hafta sonra yine pazartesi günü saat 08.00’de çalışmaya başlayacağınızı tespit etmemiz gerekiyor.
Çalışma sisteminize göre çalışma döngünüz ve haftalık fazla çalışma süreniz
Aşağıda yer alan tabloda çalışma döngünüzü belirledik.
| Haftanın Günleri | Çalışma Saatleri | Günlük Çalışma Süresi | Hafta |
|---|---|---|---|
| Pazartesi | 08:00 – 20:00 | 10,5 saat | 1. Hafta |
| Salı | 20:00 – 08:00 | 10,5 saat | |
| Çarşamba | |||
| Perşembe | 08:00 – 20:00 | 10,5 saat | |
| Cuma | 20:00 – 08:00 | 10,5 saat | |
| Cumartesi | |||
| Pazar | 08:00 – 20:00 | 10,5 saat | |
| Pazartesi | 20:00 – 08:00 | 10,5 saat | 2. Hafta |
| Salı | |||
| Çarşamba | 08:00 – 20:00 | 10,5 saat | |
| Perşembe | 20:00 – 08:00 | 10,5 saat | |
| Cuma | |||
| Cumartesi | 08:00 – 20:00 | 10,5 saat | |
| Pazar | 20:00 – 08:00 | 10,5 saat | |
| Pazartesi | 3. Hafta | ||
| Salı | 08:00 – 20:00 | 10,5 saat | |
| Çarşamba | 20:00 – 08:00 | 10,5 saat | |
| Perşembe | |||
| Cuma | 08:00 – 20:00 | 10,5 saat | |
| Cumartesi | 20:00 – 08:00 | 10,5 saat | |
| Pazar |
Tabloya göre çalışma vardiyası 3 haftada bir pazartesi gününden başlamaktadır. Bu 3 haftalık süreçte 14 vardiya çalıştığı görülmektedir. Yukarıda belirttiğimiz gibi günlük çalışma süreniz 10,5 saattir.
Bu durumda 14 vardiya çalışması halinde 3 haftalık toplam çalışma süresinin (10,5 saat x 14 vardiya=) 147 saattir. Haftalık toplam çalışma süresi (147 saat / 3 hafta=) 49 saat, fazla çalışma süresi ise (49 saat – 45 saat=) 4 saat olarak hesaplanacaktır.
Ne kadar Fazla Çalışma Ücreti alabilirsiniz?
Daha önce düzenlediğimiz yazılarda da ifade ettiğimiz gibi fazla çalışma ücreti işçinin saatlik ücretinin 1,5 katı üzerinden ödenir. Ücretinizin asgari ücret olduğunu varsayıyoruz. 2023 Mayıs ayında emekli olacağınızı belirttiğinizden hesaplamayı da emekli olacağınız tarih dikkate alınarak yapılmıştır.
| FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ HESABI | |||||||
| Dönemler | Asgari Ücret (Brüt) | Ücretin 1,5 katı | Hafta Sayısı | Fazla Çalışma Süresi | Fazla Çalışma Ücreti (B x K x D x H = ) |
||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.06.2018 | – | 31.12.2018 | 2.029,50 | 13,53 | 31 | 4,0 | 1.677,72 |
| 1.01.2019 | – | 31.12.2019 | 2.558,40 | 4,0 | 3.548,48 | ||
| 1.01.2020 | – | 31.12.2020 | 2.943,00 | 19,62 | 52 | 4,0 | 4.080,96 |
| 1.01.2021 | – | 31.12.2021 | 3.577,50 | 23,85 | 52 | 4,0 | 4.960,80 |
| 1.01.2022 | – | 30.06.2022 | 5.004,00 | 33,36 | 26 | 4,0 | 3.469,44 |
| 1.07.2022 | – | 31.12.2022 | 6.471,00 | 43,14 | 27 | 4,0 | 4.659,12 |
| 1.01.2023 | – | 31.05.2023 | 10.008,00 | 66,72 | 21 | 4,0 | 5.604,48 |
| TOPLAM | 22.396,52 | ||||||
Buna göre hak kazanabileceğiniz fazla çalışma ücreti yaklaşık 22.396,52 TL/brüt olacaktır.
Geriye dönük ne kadar süre için fazla çalışma ücreti talep edebilirsiniz?
Fazla çalışma ücreti İş Kanununa göre 5 yıllık zamanaşımına tabidir. İşvereninizden talep ettiğiniz tarihten geriye doğru 5 yıl için fazla çalışma ücreti alabilirsiniz. Ancak çalışma sürenizin tamamı için fazla çalışma ücreti talep etmenizi öneririz. Açacağınız davada işvereniniz zamanaşımı def’inde bulunmaz ise tamamını almanız mümkün olacaktır.
Fazla çalışmanızı kanıtlamanız gerekir
Diğer bir sorun da açacağınız davada yaptığınız çalışmaları kanıtlamanız gerekir. İşyeri kaydı varsa bu buna göre kanıtlayabilirsiniz. İşyeri kaydı yoksa sizin çalıştığınız süreye tanıklık eden aynı işyerinde çalışan işçilerin beyanlarıyla kanıtlamanız mümkün olacaktır.