Okuyucularımızdan gelen geri bildirimler doğrultusunda soruları yanıtlıyoruz. İşçimizin sorusu ve uzmanlarımızın yanıtı aşağıda yer almaktadır.
Soru: Merhabalar ; Ben yaklaşık 4 yıldır bilgisayar teknisyeni olarak çalışıyorum. 30.000,00 TL ücret alıyorum. Ücretimin asgari ücret üzerindeki kısmını patron elden veriyor. Haftada 6 gün 8 – 18 saat arası çalışıyoruz. Patrondan fazla çalışma talebinde bulundum. Ayrıca primlerim asgari ücret olarak gösterildiği için buna itiraz ettim. Ancak anlaşamadık. Patron bu şartlarda çalışıyorsan çalış yoksa ayrıl diyor. Ben ne yapabilirim. İşten ayrılırsam ihbar ve kıdem tazminatı alabilir miyim? nasıl bir yol izlemeliyim.
Cevap: Daha öncede düzenlediğimiz yazılarda belirttiğimiz gibi işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi belli şartlara bağlıdır. İş Kanunun 24/II inci maddesinde işverenin işçinin ücretini düşük göstermesi doğrudan fesih nedeni olarak sayılmamıştır. Ancak işçinin ücretinin düşük gösterilmesi nedeniyle emeklilik vb nedenlerle hak kaybına yol açacaktır.
Yargıtay’a göre elden ücret alan işçi iş akdini haklı nedenle fesih edebilir
Yargıtay 9 uncu Hukuk Dairesince 07.01.2019 tarih ve 2015/27995 Esas, 2019/48 Karar sayılı kararında elden ücret alan işçinin haklı nedenle iş akdini fesih edebileceği belirtilmiştir.
Ücreti ödenmeyen işçinin alacağı konusunda takibe geçmesi ya da ücreti ödeninceye kadar iş görme edimini yerine getirmekten kaçınması, iş ilişkisinin devamında bazı sorunlara yol açabilir. Bu bakımdan, işverenle bir çekişme içine girmek istemeyen işçinin, haklı nedene dayanarak iş sözleşmesini feshetme hakkı da bulunmaktadır. Ücretin hiç ya da bir kısmının ödenmemiş olması bu konuda önemsizdir.
4857 sayılı İş Kanununun 24 üncü maddesinin (II) numaralı bendinin (e) alt bendinde sözü edilen ücret, geniş anlamda ücret olarak değerlendirilmelidir. İkramiye, prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, fazla mesai, hafta tatili, genel tatil gibi alacakların ödenmemesi durumunda da işçinin haklı fesih imkânı bulunmaktadır (Yargıtay 9. HD. 16.7.2008 gün 2007/22062 E, 2008/16398 K.).
İşçinin sigorta primlerinin hiç yatırılmaması veya eksik bildirilmesi, sosyal güvenlik hakkını ilgilendiren bir durum olsa da Dairemizin 1475 sayılı Yasa döneminde istikrar kazanmış olan görüşü, 4857 sayılı İş Kanunu döneminde de devam etmekte olup, sigorta primlerinin hiç yatırılmaması, eksik yatırılması veya düşük ücretten yatırılması hallerinde de işçinin haklı fesih imkânı vardır (Yargıtay 9. HD. 18.1.2010 gün, 2009/24286 E, 2010/74 K.).
Yukarıda yer alan karardan da anlaşılacağı üzere işçinin ücretinin bir kısmının elden ödenmesi, bu yolla sigorta primlerinin eksik olarak bildirilmesi hak kaybına neden olacağı için işçi haklı nedenle iş akdini fesih edebilir.
İş akdini kendisi fesheden işçi ihbar tazminatı alamaz
İhbar tazminatına hak kazanabilmek için iş akdinin işveren tarafından ve haklı olmayan nedenlerle fesih edilmesi gerekmektedir. Ayrıca işveren tarafından işçiye ihbar süresi verilmemelidir. Bu durumda işçi ihbar tazminatına hak kazanacaktır.
Ancak iş akdini haklı nedenle olsa bile kendisi fesheden işçi ihbar tazminatına hak kazanamaz.
Yaptığımız açıklamalar çerçevesinde işimiz iş akdini fesih ederek kıdem tazminatı talebinde bulunabilir. Ancak açılacak bir davada işçimizin elden ücret aldığını kanıtlaması gerekmektedir. Bunu da tanık beyanlarıyla kanıtlayabilir. Biz uzman bir avukattan destek alarak iş akdinin fesih sürecini planlamasını öneririz.