Okuyucularımızdan gelen bir çok soru fazla çalışma ücretinin hesaplanmasına ilişkin sorulardan oluşmakta. Hem işverenler açısından hem de işçiler açısından fazla çalışma ücretinin nasıl hesaplanması gerektiği önem arz etmektedir. Gelen sorulardan ve karşılaştığımız uygulamalardan fazla çalışma ücretinin yanlış hesaplandığı kanaati oluştu. Bu yazımızda bir fikir edinme açısından fazla çalışma ücretinin nasıl hesaplanması gerektiği hususuna değineceğiz.
Fazla çalışma ücreti haftalık çalışma süresine göre hesaplanır
Bir çok okuyucumuz günlük 7,5 saati aşan çalışmaları fazla çalışma olarak kabul ederek fazla çalışma ücretinin ödenmesi gerektiğini düşünüyor. Oysa bu uygulama yanlış bir uygulamadır. İşçinin günlük 7,5 saatini aşan her çalışması fazla çalışma olarak kabul edilmesi mümkün değildir.
Fazla çalışma ücreti haftalık çalışma süresine göre belirlenir. Bir işçinin haftalık yasal çalışma süresi 45 saattir. Haftalık 45 saati aşan çalışma süreleri ise fazla çalışma olarak kabul edilmektedir. Fazla çalışma süreleri belirlenirken günlük yasal olan 7,5 saati aşan süre değil haftalık 45 saati aşan süre dikkate alınır.
Hafta pazartesi günü ile başlayıp pazar günü ile biter. Fazla çalışmanın hesabında işçinin bu günler arasındaki çalışması dikkate alınarak 45 saati aşıp aşmadığı belirlenir. 45 saati aşan çalışmalar için saatlik ücretin 1,5 katı ile ödeme yapılır.
Aylık fazla çalışma süresi nasıl belirlenir?
Aylık fazla çalışma süresi ise bulunulan aydaki haftalar dikkate alınarak hesaplama yapılır. Örnek verecek olursak işçinin pazartesi – pazar günü tam hafta çalışması durumunda haftalık 50 saat çalışması olduğunu varsayalım. Bu durumda işçinin haftalık fazla çalışma süresi 5 saat olacaktır. Bu fazla çalışmanın tüm haftalarda aynı olduğunu kabul edelim.
2023 yılı Mart ayının 1. günü çarşamba gününe denk gelmekte yani bu haftanın pazartesi ve salı günleri Şubat ayına devam eden günleri Mart ayına denk gelmektedir. Fazla çalışma hesaplanırken Mart ayının ilk pazar gününün olduğu haftanın ilk günleri Şubat ayına denk gelse bile tam hafta olarak Mart ayı için hesaplama yapılır. Aynı şekilde Mart ayının son günü yani 31 Mart Cuma gününe denk gelmekte ve anılan haftanın pazar günü Nisan ayı içinde bulunmaktadır. Dolayısıyla sözünü ettiğimiz haftanın fazla çalışması ise Nisan ayı içinde değerlendirilecektir.
Özet olarak hesaplama yapılan ay içindeki pazar günleri dikkate alınarak aylık fazla çalışma süresi bulunur. 2023 Mart ayında 4 pazar var. Dolayısıyla bu pazar günlerinin ait olduğu haftalarda yapılan fazla çalışmalar anılan ayın fazla çalışma süresini oluşturur. Örneğin 2023 yılı Nisan ayı içinde 5 pazar günü bulunmaktadır. dolayısıyla Nisan ayının fazla çalışma süresi bu 5 haftada yapılan fazla çalışma sürelerinden oluşacaktır.