İşçilerin yaşadığı sorunların başında SGK’ya hizmet bildirilmeyen dönemler için fazla çalışma ücretinin hiç veya eksik ödenmesi gelmektedir. Bu yazımızın konusunu hizmet bildirilmeyen dönem için fazla çalışma ücreti ödenmeyen bir işçinin sorusu oluşturmaktadır.
Soru: Bir kargo şirketinde günde 12 saat çalışıyorum. İşe başladığım zaman sigortam hemen yapılmadı. Sigortasız yapılan dönem için fazla çalışma ücreti de ödenmedi. Bu döneme ilişkin fazla çalışma ücretimi alabilir miyim? Nasıl bir yol izlemeliyim?
Cevap: Verdiğiniz bilgilere göre sigortasız çalıştırıldığınız dönem için fazla çalışma ücreti alınıp alınamayacağını belirleyelim. Ardından çalışma saatlerinize göre fazla çalışma sürenizin ne kadar olabileceğini hesaplayalım
Fazla çalışma ücreti sigortasız çalıştırılan dönem için alınabilir
İşçinin sigortasız çalıştırıldığı dönem için fazla çalışma ücretinin ödenmediği durumda bunu işverenden talep etmesi mümkündür. İşçinin talebine rağmen işveren bu döneme ilişkin fazla çalışma ücretini ödemiyorsa, iş mahkemelerinde açılacak bir dava ile fazla çalışma ücreti talep edilebilir.
İş mahkemesinde açılacak davada işçinin SGK’ya hizmet bildirilmeyen dönemde çalıştığını kanıtlaması gerekmektedir. Esasında hizmet bildirilmeyen dönemler için hizmet tespit davaları açılmaktadır. Hizmet tespit davası açıldıktan sonra da fazla çalışma ücreti için dava açılabilir. Ancak Hizmet tespit davası açılmadan önce de fazla çalışma ücreti talebiyle iş mahkemesinde dava açılması mümkündür.
İşçinin hizmet bildirilmeyen dönemde çalıştığını kanıtlaması gerekir
İşçi hizmet tespit davası açamadan önce fazla çalışma ücreti talebiyle dava açarsa bu dönemde çalıştığını kanıtlaması gerekir. İşçinin çalışmasını imzaladığı belgeler veya tanık anlatımlarıyla kanıtlaması mümkündür. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 28.03.2016 tarih ve 2014/38055 Esas, 2016/7517 Karar sayılı ilamında tanık anlatımlarıyla hizmet bildirilmeyen dönemin kanıtlanacağı yönünde içtihadı bulunmaktadır. Özetle;
….Davacının davalı nezdinde geçen hizmet süresi ile ilgili taraflar arasında uyuşmazlık vardır. Mahkemece kayıt dışı çalışma iddiasının ispatlanamadığı belirtilmiş ise de, çalışmanın ispat yükümlülüğü davacı işçide olup dinlenen davacı tanıkları davacının iddia ettiği hizmet süresini doğrulamışlardır. Tanıkların çalışma süresi göz önüne alındığında beyanları ispata elverişle durumdadır. Buna göre davacının hizmet süresine ilişkin iddiasının kanıtlandığı gözetilerek sonuca gidilmesi gerekirken kayıtlara itibar edilmesi hatalıdır…”
Hizmet bildirilmeyen dönemi kanıtlarken dikkat edilecek hususlar
- Kargo şirketinde çalıştığınız için kayıt dışı çalıştırıldığınız dönemde imzaladığınız evraklar kanıt olabilir
- Kayıt dışı çalışmanızı belgeyle kanıtlayamıyorsanız tanık anlatımlarıyla kanıtlamanız gerekir
- Tanıkların çalışma süresi sizin kayıt dışı çalıştığınız dönemi içermelidir.
- Tanıklarınızın aynı işverene karşı devam eden davasının bulunmaması yani işvereninizle husumetli olmaması gerekir
Yukarda belirttiğimiz şekilde hizmet bildirilmeyen dönemi kanıtlamanız halinde bu dönemde yaptığınız fazla çalışma ücretini dava açmak suretiyle alabilirsiniz
Fazla çalışma sürenizin hesaplanması
Sorunuzda 12 saat çalıştığınızı belirtiyorsunuz. Ancak hafta tatili yapıp yapmadığınıza ilişkin bilgi vermemişsiniz. Biz hafta tatili yaptığınız duruma göre fazla çalışma sürenizi hesaplayacağız.
Günlük çalışmanız 12 saattir. Ne kadar ara dinlenme süresi verildiği belirtilmediğinden yasa ve yargı içtihatlarına göre 1,5 saat ara dinlenme süresi düşülmesi gerekiyor. Buna göre haftanın 6 günü 10,5 saat çalışmış olursunuz. Haftalık toplam çalışma süreniz ise (6 gün x 10,5=) 63 saat olacaktır. Haftalık 45 saat üzeri yapılan çalışmalar fazla çalışma süresi olduğundan sizin haftalık fazla çalışma süreniz (63 – 45=) 18 saat olacaktır.