Soru:
Bir kurumda güvenlik görevlisi olarak 12 saat çalışıp 24 saat istirahat şeklinde 1 gün gündüz 1 gün gece çalışıyorum. İstirahat saatim günde 1saat olarak çalışıyorum. Ayda 18 gün işe geliyorum ve 18×11 olarak hesapladığımda 198 saat ayda çalışmış oluyorum. kanunen bir işçi haftada 45×4 180 saat çalışması lazım. Ayda otomatik 18 saat fazla çalışmış oluyorum. Bu durumda ne yapabilirim bana bir yol gösterip aydınlatma bilirseniz sevinirim. Saygılarımla.
Cevap:
Öncelikle çalışma saatlerinize ilişkin vermiş olduğunuz bilgilere göre haftalık çalışma süreniz ile fazla çalışma sürenizi tespit etmemiz gerekmektedir. İş Kanununa göre işçilerin haftalık yasal çalışma süresi 45 saattir. 45 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekmektedir. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız. Sorunuzda 12 saat çalışıp 24 saat istirahat ederek bir gece bir de gündüz çalıştığınızı belirtiyorsunuz. Bu durumda öncelikle çalışma döngünüzü belirleyelim.
Haftanın ilk günü pazartesi saat 08.00 -20.00 saatleri arasında ilk çalışmanız başlamış olsun, 24 saat dinlendikten sonra 20.00 – 08.00 saatleri arasında çalışmaya devam edeceksiniz. Çalışma döngünüz pazartesi sabah saat 08.00’de işe başlayana kadar devam edecektir. Aşağıda tabloda çalışma döngünüz yer almaktadır.
| Pazartesi | 08:00 – 20:00 | 1. Hafta |
| Salı | 20:00 – 08:00 | |
| Çarşamba | ||
| Perşembe | 08:00 – 20:00 | |
| Cuma | 20:00 – 08:00 | |
| Cumartesi | ||
| Pazar | 08:00 – 20:00 | |
| Pazartesi | 20:00 – 08:00 | 2. Hafta |
| Salı | ||
| Çarşamba | 08:00 – 20:00 | |
| Perşembe | 20:00 – 08:00 | |
| Cuma | ||
| Cumartesi | 08:00 – 20:00 | |
| Pazar | 20:00 – 08:00 | |
| Pazartesi | 3. Hafta | |
| Salı | 08:00 – 20:00 | |
| Çarşamba | 20:00 – 08:00 | |
| Perşembe | ||
| Cuma | 08:00 – 20:00 | |
| Cumartesi | 20:00 – 08:00 | |
| Pazar |
Tabloda da görüldüğü üzere vardiyanız 3 haftada bir pazartesi gününde yeniden başlamaktadır. 3 haftalık süreçte 14 vardiya çalışmanız olacaktır.
Buna göre vardiyalı olarak çalıştığınız 08.00 – 20.00 ve 20.00 – 08.00 saatleri arasında 12 saatten Yasa ve yargı içtihatlarına göre 1,5 saat mola süresinin düşülmesiyle her bir vardiyadaki çalışma süresiniz (12 saat – 1,5 saat=) 10,5 saat olacaktır. 14 vardiya çalışılması halinde 3 haftalık toplam çalışma süresinin (10,5 saat x 14 vardiya=) 147 saattir. Haftalık toplam çalışma süresi (147 saat / 3 hafta=) 49 saat, fazla çalışma süresi ise (49 saat – 45 saat=) 4 saat olarak hesaplanacaktır.
Sorunuzda ara dinlenme süresini 1 saat olarak belirtmişsiniz. Ancak konu yargıya taşındığı zaman iddia etmiş olduğunuz bu süreyi kanıtlamanız gerekir. Bu nedenle hesaplamamızı yargı kararlarına göre 1,5 saat aldık.
Çalışma düzeninizi kanıtlamanız gerekiyor
Öncelikle belirtelim ki iddia etmiş olduğunuz çalışma düzenini kanıtlamanız gerekmektedir. İşverenden talep ettiğiniz halde fazla çalışma ücreti ödemediği durumda konu yargıya taşınırsa bu durumu kanıtlamak durumundasınız. kanıtlamak için işyeri kayıtlarını delil olarak sunabilirsiniz. Günlük işe giriş ve işten çıkış saatlerini gösteren ve imzanızı taşıyan mesai takip çizelgeleri gibi belgelerle kanıtlamanız mümkündür.
Çalıştığınız kurumda işyeri kaydı tutulmuyorsa sizin çalışmanızı bilen aynı işyerinde çalışan arkadaşlarınızın beyanlarıyla da kanıtlamanız mümkündür. Tanık olarak göstereceğiniz kişilerin aynı işyeri çalışanları olması ve sizinle aynı dönemde çalışması gerekmektedir.
Ne yapılabilir?
İşçi ve işveren arasındaki en kritik konulardan birisi de fazla çalışma ücretinin ödenmesi hususudur. Öncelikle tavsiyemiz işvereniniz ile iyi bir diyalog halinde fazla çalışma ücretinin ödenmesini sağlamanız olacaktır. Bunun sağlanamaması halinde haklı nedenle iş akdinizi feshedebilirsiniz. İş akdinizin haklı nedenle feshedilmesiyle hem kıdem tazminatı hem de fazla çalışma ücreti almanız mümkün olacaktır. Bu konuda alanında tecrübeli bir avukata mürcaat etmenizi tavsiye ederiz.