Okuyucularımızdan alınan geri bildirimlerde genel tatil günlerinde 7,5 saat üzerinde çalışma yapıldığı halde genel tatil ücreti olarak 7,5 saatlik için ödeme yapıldığı belirtilerek ödenmesi gereken tutarın toplam çalışılan süre kadar olup olmadığı sorulmaktadır. Bir okuyucumuzun buna ilişkin soru ve cevabımız aşağıda yer almaktadır.
Soru: Merhabalar. Ben özel güvenlik olarak çalışmaktayım. Günde 08.00 – 20.00 saatleri arasında 12 saat 2 gün çalışıp bir gün istirahat ediyorum. Resmi tatillerde 12 saat çalıştığımız halde genel tatil ücreti olarak 7,5 saat ödeme yapılıyor. Bunun yasal olduğu söyleniyor. Bu husus acaba doğru mu örenmek istiyorum. İtiraz ettiğimiz zaman bu şartlarda çalışırsanız çalışın çalışmazsanız kapı orada deniliyor. İşten çıkarsak tazminat alabilir miyiz?
Cevap: İş Kanununun 47. maddesi uyarınca genel tatil günlerinde çalışan işçinin o günlere ait ücreti 1 kat fazlasıyla ödenir. Başka bir açıklamayla genel tatil günlerinde yapılan çalışmalar için normal ücrete ek olarak bir yevmiye daha ödenmesi gerekmektedir. Bu açıklamadan sonra işçimizin sorusunu ayrıntılı yanıtlayalım.
Genel tatil (UBGT) ücreti nasıl ödenir?
Öncelikle genel tatil gününde çalışmayan bir işçinin aylık ücreti, hiç bir kesinti yapılmaksızın ödenmesi gerekmektedir. Yani işçi genel tatil gününde istirahat etse bile işveren tatil yapılan bugüne ilişkin ücreti eksiksiz ödemesi gerekmektedir.
Genel tatil gününde çalışma yapıldığı zaman işçinin normal ücretine ek olarak Yasa gereğince yapılan çalışma nedeniyle 1 yevmiye daha ödenmesi gerekmektedir. Burada işçinin genel tatil gününde kaç saat çalıma yaptığına bakılmaksızın bir tam yevmiye ödenmesi gerekmektedir.
Genel tatil ücreti genel tatil gününde yapılan çalışma süresinden bağımsız olarak ödenir
İşçimiz sorusunda genel tatil günlerinde 12 saat çalıştığını ancak genel tatil ücretinin 7,5 saat üzerinden ödendiğini belirtmiştir. Esasında yapılan bu uygulama doğru bir uygulamadır. İşçi genel tatil gününde ister 12 saat çalışsın ister 1 saat çalışsın ödenmesi gereken tutar bir yevmiyesine denk gelen tutardır. Başka bir anlatımla genel tatil ücreti, o gün çalışılan süreden bağımsız olarak ödenmesi gerekmektedir.
Burada 12 saat çalışmaya rağmen 7,5 saat yani bir yevmiyeye denk gelen tutar üzerinden ödeme yapılarak 7,5 saatin üzerindeki çalışmanın ödenip ödenmeyeceği hususunda kafa karışıklığı meydana gelmektedir. Bu durumda genel tatil gününde yapılan 7,5 saatin üzerindeki çalışmaların haftalık çalışma süresine ne kadar etki ettiğine bakılması gerekmektedir. Buna göre işçinin aylık fazla çalışma süresine bakmak gerekmektedir.
2 gün 12 saat çalışıp 1 gün dinlenen işçinin fazla çalışma süresi
İşçimizin sorusuna göre 2 gün 1 gün dinlenme şeklinde çalıştığını kabul edelim. Buna göre işçinin pazartesi işe başladığı durumda haftalık çalışma döngüsü 3 hafta sonra tekrar pazartesi gününe denk gelmektedir. İşte geçen 12 saat süreden 1,5 saat ara dinlenme süresi düşüldüğünde günlük çalışma süresi 10,5 saat olacaktır. Buna göre işçinin çalışma döngüsü aşağıda tabloda gösterilmiştir.
| Günler | 1 hafta | 2. hafta | 3. hafta |
| Pazartesi | 10,5 | 10,5 | x |
| Salı | 10,5 | x | 10,5 |
| Çarşamba | x | 10,5 | 10,5 |
| Perşembe | 10,5 | 10,5 | x |
| Cuma | 10,5 | x | 10,5 |
| Cumartesi | x | 10,5 | 10,5 |
| Pazar | 10,5 | 10,5 | x |
| Haftalık çalışma süresi | 52,5 | 52,5 | 42 |
İşçinin 3 hafta boyunca yaptığı toplam çalışma süresi 147 saat olacaktır. Haftalık ortalama çalışma süresi ise 49 saat, haftalık fazla çalışma süresi ise 4 saat olacaktır. Bu durumda ortalama olarak işçimizin aylık 16 saat fazla çalışma süresi bulunmaktadır.
İşveren tarafından genel tatil günlerinde yapılan çalışma için normal ücrete ek olarak 1 yevmiye (7,5 saat) tutarında genel tatil ücreti ödendiği Yasal olarak uygundur. Ancak işçinin haftalık çalışma süresi ortalama olarak 4 saat, aylık çalışma süreside 16 saattir. Dolayısıyla genel tatil gününde 7,5 saat üzerinde çalışan işçinin çalıştığı bu süreye ilişkin ücreti fazla çalışma ücreti olarak haftalık 45 saati aşan süre içinde ödenmesi gerekir.