İş Kanunu’nun 46. maddesinde “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63’üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat dinlenme (hafta tatili) verilir.” hükmü yer almaktadır.
İşyerlerinde hafta tatilinin zaman zaman bölünerek bazı zamanlarda birkaç hafta tatili izninin toplu halde kullandırıldığı sıkça karşılaşılan bir durumdur. Peki hafta tatili izni ölünerek veya toplu halde kullandırılabilir mi?
Hafta tatili izni bölünerek kullandırılamaz
Kanun maddesinden de anlaşıldığı gibi hafta tatili izni kesintisiz en az 24 saattir. 24 saat altında bir süre için haftalık izin verilmesi durumunda, hafta tatili izninin usulüne uygun kullandığından söz edilemeyecektir. Başka bir deyişle hafta tatili bölünerek kullandırılması yasal düzenlemeye aykırı olacaktır.
Yasal düzenlemede işçinin bir haftalık süre içinde 24 saat kesintisiz dinlenmesini öngörüyor. 24 saatlik bu sürenin bölünerek kullandırılması yasanın düzenlenme amacına aykırılık oluşturacaktır. Bu nedenle hafta tatili izninin bölünmesi halinde işçinin hafta tatili izni kullanmadığını kabul etmek gerekecektir.
Hafta tatili izni toplu olarak kullandırılamaz
İşçinin yerleşim yerinin uzak bir işyerinde çalışması halinde hafta tatilinin ay içinde toplu olarak kullandırıldığı sıkça rastlanılan bir uygulama olduğu biliniyor. Genellikle şantiyede çalışan işçiler için bu tür uygulamalar yapılıyor. Ancak işçinin rızası alınmış olsa bile hafta tatili izninin toplu olarak kullandırılmasının usulüne uygun olmadığını değerlendiriyoruz. Zira yasa haftalık çalışma karşılığında işçiye 24 saat dinlenme hakkı öngörüyor. Dolayısıyla toplu olarak kullandırılan hafta tatili izni yasanın düzenleme amacına uygun olmayacaktır.
Yargıtay ne diyor?
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 21.01.2021 tarih ve 2020/9026 Esas, 2021/1796 Karar sayılı ilamında aşağıdaki şekilde içtihat etmiştir.
Somut olayda; davalı tarafından dosyaya hafta tatili izinlerinin toplu şekilde kullandırıldığına dair bir kısım belgeler sunulmuştur. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, hafta tatilinin toplu kullandırılabileceğine ilişkin hüküm bulunmadığı, bu belgelerdeki izinlerin bir kısmının 1 günden fazla olduğu, ilgili olduğu dönemde 1’er hafta tatili günü şeklinde hesaplama dışı tutulduğunu belirtmiştir.
Hafta tatili izni kesintisiz en az yirmidört saattir. Bunun altında bir süre için haftalık izin verilmesi durumunda, usulüne uygun şekilde hafta tatili izni kullandığından söz edilemez. Hafta tatili bölünerek kullandırılamaz. Hafta tatili izinlerinin işçinin dinlenme hakkına ilişkin olması sebebiyle, hafta tatili izninin yasal düzenlemenin amacına aykırı şekilde toplu olarak kullandırılamayacağına ilişkin kabul ile hafta tatili izninin toplu olarak kullandırılması halinde, hafta tatili ücreti alacağının hesaplanmasında, hafta tatilinin toplu kullanılmasına ilişkin belgelerde yazılı izin günlerinden ilgili haftaya (yedişer günlük zaman dilimleri nazara alınarak) denk gelen hafta tatili gününde işçinin dinlendiğinin kabulü isabetlidir.
Ancak, işçinin toplu olarak izin kullandığı dönemde çalışması karşılığı olmayan 1 yevmiye tutarındaki ücretin de davacıya ödendiği dikkate alındığında davacıya sadece 0,5 yevmiyesi kadar ödeme yapılmalıdır. Buna göre de, mahkemece davacının toplu olarak kullandığı izinlerin hafta tatilinden sayılmayan ve fiilen çalışılmayan her bir günü için, 0,5 yevmiye üzerinden hesaplama yapılmalı ve bu suretle davacının hafta tatili alacağı belirlenmelidir. Anılan hususun gözetilmemesi hatalı olup bozma sebebidir.
Özet olarak
- Hafta tatili izni bölünerek kullandırılması mümkün değildir. İşçiye 24 saat kesintisiz izin kullandırılması gerekmektedir.
- Hafta tatili izni toplu halde kullandırılması mümkün değildir. İşçinin buna yönelik rızasının olması sonucu değiştirmeyecektir.
- Toplu olarak kullandırılan hafta tatillerinde sadece 1 haftaya ait hafta tatilinin kullandırıldığı kabul edilir. Diğer tatiller kullandırılmamış sayılır.
- Usulüne uygun kullandırılmadığı kabul edilen hafta tatilleri için günlük ücretin %50’si kadar işçiye ödeme yapılması gerekir.