Okuyucularımızın yönelttiği sorular çerçevesinde uzmanlarımızın değerlendirmesini sunuyoruz. Okuyucumuzun yönelttiği soru ve uzman değerlendirmemiz yazımızda.
Soru: 24.05.2023 te emeklilik için dilekçe verdim şirkete 30.05.2023 te çıkış işlemleri için gerekli evraklar var dedi. şirket yetkilisi imza atman gerekiyor imzaları atmadan çıkış veremem dedi. bende imzaları attım. meğerse bana imza attırdığı kağıtlar arabuluculuk kağıtlarıymış. bu arabuluculuk kağıtlarına imza atarken ben herhangi bir avukatla görüşmedim orada da avukat yoktu. yani kendileri bir avukata hazırlatmışlar. bankada herhangi bir tutanak falan vermediler. Hizmet sürem yedi yıl üç ay, tazminat olarak ödenen para ise 60 bin TL. Aylık 13.300 TL ücret alıyorum. Yemek ve yol işveren tarafından karşılanıyordu. Fakat bize bordo falan vermiyorlardı. Ödenen tazminat az ödendi gibi geldi bana. bu konuda ne yapabilir?
Cevap: Yöneltmiş olduğunuz sorunuzu öncelikle verdiğiniz bilgilere göre hak kazanabileceğiniz kıdem tazminatı tutarını hesaplayarak cevaplayalım. Sonrasında arabuluculuk sürecine ilişkin değerlendirmemizi yapalım.
Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?
Emeklilik nedeniyle işten ayrılan bir işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır. İşçinin kıdem tazminatı giydirilmiş bürüt ücret üzerinden hesaplanır. Giydirilmiş brüt ücrete temel ücrete ek olarak işveren tarafından parayla ölçülebilen menfaatlerin aylık tutarı da eklenir.
Sizin ücretiniz 13.300,00 TL/net olduğu dikkate alındığında bu tutarın brütünü hesaplamak gerekecektir. 2022 yılı itibariyle ücretin asgari ücrete denk gelen kısmı gelir ve damga vergisinden istisnadır. Buna göre iş sözleşmenizin feshedildiği tarih itibariyle sizin ücretinizin asgari ücrete denk gelen 8.506,80 TL/net, 10.008,00 TL/brüt tutarı vergiden muaf olacaktır. Kalan (13.300,00 – 8.506,80=) 4.793,20 TL/net kısmı vergi sonrası tutardır. Buna göre iş akdinizin feshedildiği tarihteki verilere göre 4.793,20 TL/net tutar 6.704,62 TL/brüt olacaktır.
Buna göre iş akdinizin feshedildiği tarihteki ücretiniz (10.008,00 + 6.704,62=) 16.712.62 TL/brüt olacaktır.
Sorunuzda yemek ve yol hizmetinin işveren tarafından karşılandığını belirtiyorsunuz. Ortalama olarak yemek hizmetinin işverene maliyetinin aylık 1.000,00 TL, yol hizmetinin işverene maliyetinin aylık 500,00 TL olduğunu kabul edersek kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücretiniz 18.212,62 TL/brüt olacaktır. Hizmet süreniz 7 yıl 3 ay olduğu durumda hak kazanabileceğiniz kıdem tazminatı hesabınız aşağıda tabloda gösterilmiştir.
| KIDEM TAZMİNATI HESABI | ||
|---|---|---|
| Hizmet Süresi Toplamı | 7 Yıl 3 Ay | |
| 7 yıl için kıdem tazminatı : | (18212,62 X 7) = | 127.488,34 TL |
| 3 ay için kıdem tazminatı : | (18212,62 / 12 X 3) = | 4.553,16 TL |
| Toplam kıdem tazminatı | ……………… | 132.041,50 TL |
| Damga Vergisi (%0 0,759) | ……………… | 1.002,19 TL |
| Net kıdem tazminatı | ……………… | 131.039,31 TL |
Yaptığımız hesaplamaya göre verdiğiniz bilgiler doğrultusunda hesaplanan kıdem tazminatı 131.039,31 TL/nettir. Hesaplamayı belirttiğiniz ücrete göre yaptık. Bu ücretin içinde fazla çalışma vb ödemeler yoksa almanız gereken kıdem tazminatı yaklaşık olarak bizim hesapladığımız tutar kadar olacaktır. Bu durumda size ödenen kıdem tazminatı yeterli değildir.
İşverenin arabulucuda hazırladığı tutanakları işçinin irade fesadıyla imzalaması halinde arabulucu tutanakları geçerli olur mu?
Sorunuzda işverenin işten çıkışınızı vermesi için size bir takım evrakları imzalamanız gerektiğinin söylendiğini, imzalamadığınız durumda çıkış işlemlerinin yapılmayacağının belirtildiğini, imzaladıktan sonra bunların arabulucu evrakları olduğunu anladığınızı belirtiyorsunuz.
Bu konuya ilişkin daha önce düzenlediğimiz “Patronun ayarladığı arabulucu anlaşması geçerli olur mu” başlıklı yazımızda da belirttiğimiz gibi, arabuluculuk için usulüne uygun bir başvuru olması gerekmektedir. Ayrıca belgeleri imzalarken irade fesadı olduğu, yani işverenin çıkış işlemlerinizi yapmak için bu evrakları imzalamanız yönünde sizi ikna ettiği, aksi durumda çıkışınızın yapılmayacağını belirterek bu evrakları imzalamanızı zorunlu kıldığı, yapılan görüşmede de avukat olmadığı, önceden hazırlanan arabuluculuk tutanaklarını işverene ait büroda imzaladığınız hususlarını tanık beyanlarıyla kanıtlamanız halinde, arabuluculuk tutanaklarının geçerli olmayacağı kanaatindeyiz.
Diğer yandan size ödenen kıdem tazminatı ile hesapladığımız kıdem tazminatı tutarı da dikkate alındığında işverenini tazminat ve alacaklarla ilgili olarak delil oluşturma ve dava açma yasağı oluşturma yönünde çaba içinde olduğu mahkemelerce dikkate alınacağı kanaatindeyiz.
Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde uzman bir avukata danışarak dava açmanız halinde hak kaybınızın giderilebileceğini düşünüyoruz.