İş sözleşmesi kıdem tazminatı hak kazanacak şekilde feshedilen bir işçilerin merak ettiği konuların başında ne kadar kıdem tazminatı alabilecekleri gelmektedir. Bilindiği gibi kıdem tazminatı işçinin giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplanmaktadır. Giydirilmiş brüt ücret işçinin temel ücretine ek olarak işveren tarafından sağlanan ve parayla ölçülebilen diğer hakların aylık tutarlarını da içermektedir. Kıdem ve ihbar tazminatının hesaplanmasında ücretin nasıl belirleneceğini daha önce düzenlediğimiz yazıda geniş bir şekilde açıklamıştık.
Asgari ücretle çalışan bir işçinin kıdem tazminatına esas hizmet süresi
Asgari ücret alan bir işçinin kıdem tazminatı hesaplanırken öncelikle hizmet süresinin belirlenmesi gerekmektedir. Hizmet süresi belirlenirken işçinin SGK hizmet dökümündeki hizmet süresi esas alınır. Bilindiği gibi işçilerin devamsızlık, istirahat raporu kullanması, ücretsiz izin vb durumlarda işveren SGK’ya eksik gün bildiriyor. Eksik gün olması halinde işçinin hizmet süresinden bu eksik günler düşülmesi gerekmektedir. Ancak bazı durumlarda bildirilen eksik günler hizmet süresine eklenir. Bunlar:
- istirahatli olunan günler
- pandemi döneminde zorunlu ücretsiz izin günleri
- kısa çalışma nedeniyle (18 kod) bildirilen eksik günler
Örneğin SGK hizmet dökümünde işveren tarafından işçi adına 2 yıl hizmet bildirilmiş olsun. Yukarıda belirttiğimiz eksik günler bu süreye eklenerek toplam hizmet süresi belirlenir.
Asgari ücretle çalışan işçinin kıdem tazminatına esas ücreti
Asgari ücretle çalışan bir işçinin kıdem tazminatı hesaplanırken ücrete ek olarak işveren tarafından sağlanan diğer menfaatlerde eklenir. Bu menfaatleri bir aya denk gelen kısmı belirlenerek asgari ücrete eklenmesi gerekmektedir.
Örneğin işçiye ölen yemek veriliyorsa bu yemeğin aylık tutarının ücrete eklenmesi gerekir. Aynı şekilde işe geliş – gidiş için servis kullandırılıyorsa buna ilişkin giderin işverene olan maliyetinin ücrete eklenmesi gerekir. Aynı şekilde işçiye ödenen ikramiye, prim ile yakacak yardımı, ramazan kolisi vb tüm hakların bir aya denk gelen tutarının brüt asgari ücrete eklenmesi gerekir. Bu şekilde giydirilmiş ücret belirlendikten sonra hizmet süresine göre kıdem tazminatı hesaplaması yapılır.
Asgari ücretle çalışan bir işçinin kıdem tazminatı örnek hesaplaması
İşçimizin hizmet süresinin 4 yıl 5 ay 16 gün olduğunu kabul edelim. İşçimizin iş sözleşmesi 2023 yılında kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde feshedilmiş olsun. İşçimize işveren tarafından yemek ve yol yardımı yapıldığı duruma göre hesaplama yapalım.
Yemek ve yol yardımının işverene olan maliyetini bilmediğimiz için tahmini olarak yemek hizmetinin işverene maliyetinin 500,00 TL, yol maliyetinin de 550,00 TL olduğunu kabul edelim. Bu durumda işçimizin kıdem tazminatı aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi olacaktır.
| KIDEM TAZMİNATI HESABI | |||
|---|---|---|---|
| Hizmet Süresi Toplamı | 4 Yıl 5 Ay 16 Gün | ||
| 4 yıl için kıdem tazminatı : | (11058 X 4) = | 44.232,00 TL | |
| 5 ay için kıdem tazminatı : | (11058 / 12 X 5) = | 4.607,50 TL | |
| 16 gün için kıdem tazminatı : | (11058 / 365 X 16) = | 484,73 TL | |
| Toplam kıdem tazminatı | ……………… | 49.324,23 TL | |
| Damga Vergisi (%0 0,759) | ……………… | 374,37 TL | |
| Net kıdem tazminatı | ……………… | 48.949,86 TL | |
İşçiye aylık ödeme dışında hiç bir menfaat sağlanmadığı durumda ise kıdem tazminatı aşağıda tabloda gösterildiği gibi olacaktır.
| KIDEM TAZMİNATI HESABI | |||
|---|---|---|---|
| Hizmet Süresi Toplamı | 4 Yıl 5 Ay 16 Gün | ||
| 4 yıl için kıdem tazminatı : | (10008 X 4) = | 40.032,00 TL | |
| 5 ay için kıdem tazminatı : | (10008 / 12 X 5) = | 4.170,00 TL | |
| 16 gün için kıdem tazminatı : | (10008 / 365 X 16) = | 438,71 TL | |
| Toplam kıdem tazminatı | ……………… | 44.640,71 TL | |
| Damga Vergisi (%0 0,759) | ……………… | 338,82 TL | |
| Net kıdem tazminatı | ……………… | 44.301,89 TL | |