İş sözleşmesi, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre işçi ile işveren arasında kurulan iş ilişkisine dayalı, işçinin iş görmeyi, işverenin de bu işe karşılık ücret ödemeyi taahhüt ettiğini gösteren sözleşmedir. İşin yapılma sürecinde taraflardan biri iş sözleşmesini çeşitli nedenlerle sonlandırmak isteye bilir. İş sözleşesinin, İş Kanununda belirtilen haklı nedenler dışında sonlandırması durumunda, sonlandıran tarafın diğer tarafa çalışılan süreyle orantılı olarak verdiği süreye ihbar süresi denir. Bu süreye aynı zamanda ihbar öneli de denir. İhbar süresine ilişkin daha geniş bilgi için tıklayınız.
İş sözleşmesinin bildirimsiz feshi
Bildirimsiz fesih iş sözleşmesinin İş Kanundu belirtilen haklı nedenlerle ihbar süresi tanınmadan yapılan fesihtir. İş sözleşmesi işçi tarafından bildirim süresi tanınmadan feshedilebileceği gibi işveren tarafından da ihbar süresi tanınmadan feshedilebilir.
İş sözleşmesi işveren tarafından haklı nedenlerle feshedildiği durumda işçiye ihbar ve kadım tazminatı ödenmez. İş sözleşmesi işçi tarafından haklı nedenlerle bildirimsiz olarak feshedilirse işçi ihbar tazminatı talebimde bulunamaz. Ancak kıdem tazminatına hak kazanır.
İş sözleşmesinin işveren tarafından bildirimsiz feshi
İş sözleşmesinin işveren tarafından bildirim süresi tanınmadan derhal fesih hakkı İş Kanunun 25. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre işveren ihbar süresi tanımadan yani bildirimsiz olarak iş sözleşmesini feshedebilir.
- Sağlık sebepleri
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri
- Zorlayıcı sebepler
- İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17 nci maddedeki
bildirim süresini aşması
Yukarıda belirtilen sebeplerle iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde işçi ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır.
Bildirimsiz fesih hakkının kullanılması
İşveren haklı nedenle iş akdinin feshedilebileceği bir durumu öğrendiği tarihten itibaren 6 gün içinde iş sözleşmesini fesih etmesi gerekmektedir. Bu süre hak düşürücü süredir. 6 günün sonunda iş sözleşmesi fesih edilmezse işveren artık iş sözleşmesini bu nedenle feshedemeyecektir.
Fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl süre geçtiğinde de işveren artık fesih hakkını kullanamayacaktır.
İş sözleşmesinin işveren tarafından bildirimsiz feshinin sonuçları
İş sözleşmesinin İş Kanunun 25/II maddesinde belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık nedeniyle sonlandırılması halinde ihbar ve kıdem tazminat hakkı doğmayacaktır. Ancak Kanunun 25/I maddesinde yer alan sağlık nedenleri ile yada 25/III maddesinde yer alan zorlayıcı nedenler ile 25/IV maddesinde belirtilen gözaltı ve tutukluluk nedeniyle sonlandırılması halinde işçinin ihbar ve kıdem tazminatı hakkı doğacaktır.
İş sözleşmesinin işçi tarafından bildirimsiz feshi
İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle derhal fesih hakkı İş Kanunun 24. maddesinde düzenlenmiştir. Bunlar kısaca;
- Sağlık sebepleri
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri
- Zorlayıcı sebepler
İş Kanununu 24. maddesinde belirtilen bu hallerin ortaya çıkması durumunda işçi işverene ihbar süresi tanımadan iş sözleşmesini derhal feshetme hakkına sahip olur.
İşçin iş sözleşmesini feshettiğine ilişkin iradesini tek taraflı olarak işverene beyan etmesiyle iş sözleşmesini feshedebilecektir. İşverenin bunu kabul edip etmemesinin bir önemi yoktur. İşçinin tek taraflı iradesiyle iş sözleşmesinin feshi sonuç doğurur.
İş sözleşmesinin işçi tarafından bildirimsiz feshinin sonuçları
İş sözleşmesi işçi tarafından haklı nedenle bildirimsiz olarak feshedildiği durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken husus iş sözleşmesi işçi tarafından feshedildiği için işçinin ihbar tazminatı talebinin geçerli olmamasıdır.