Bir işyerinde en az 5 işçi çalıştırılması halinde ücretlerin banka kanalıyla ödenmesi zorunludur. Çok sayıda işçi çalıştıran işyerleri, promosyon anlaşması yaptıkları bankalar kanalıyla işçi ücretlerinin ödenmesini sağlamaktalar. Bu durum zaman zaman işçilerle işveren arasında uyuşmazlığa neden olmakta. İşçiler ücretlerin kendilerine ait olduğunu ileri sürerek promosyonun da kendilerine ödenmesini talep ediyorlar. Peki yasal olarak işçilere promosyonun ödenmesi zorunlu mu?
Kamu çalışanlarına promosyon ödemesi zorunlu
Banka promosyonunu kamu çalışanlarına ödenmesi 20.07.2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2007/21 sayılı Genelge ve 10.08.2010 tarih ve 2010/17 sayılı Genelge ile düzenlenmiştir. Buna göre dağıtılacak promosyonların ilgili banka tarafından personel adına açılacak hesaba aktarılmak sureti ile ödeneceği hükme bağlanmıştır. Kamu çalışanlarına bankalarla yapılan anlaşma kapsamında promosyon ödeme yapılmaktadır.
Özel sektör çalışanlarına promosyon ödemesine ilişkin Yasal bir düzenleme yoktur
İş Kanunu ve ilgili mevzuatta banka promosyonunun işçilere ödenmesine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Buna ilişkin zaman zaman yasal düzenleme için siyasi partiler tarafından yasal düzenleme adına girişimlerde bulunulmuşsa da henüz somut bir sonuç ortaya çıkmadı.
Yargıtay Ne diyor?
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 25.05.2021 tarih ve 2021 /5266 Esas, 2021/9503 Karar sayılı ilamında özetle aşağıda yer aldığı şekilde içtihat etmiştir.
Yukarıda belirtilen ve dava konusu alacağın dayanağı olan genelgeler incelendiğinde genelgelerin kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kamu görevlileri bakımından düzenlendiği ve bu nitelikteki çalışanları kapsadığı anlaşılmaktadır. Davacının kamu kurum ve kuruluşunda çalışan kamu görevlisi olmadığı dosya kapsamındaki personel hizmet sözleşmesi ve tüm dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca davacının belirtilen genelgeler kapsamında çalışan olmadığından dava konusu banka promosyon alacağı talebinin reddine karar verilmesi gerekli iken mahkemece yazılı gerekçe ile kısmen kabulüne karar verilmesi hatalıdır.
Yer verdiğimiz karardan da anlaşılacağı üzere özel sektörde banka promosyonunun işçilere ödenmesi gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır.
İşyeri uygulaması haline gelen promosyon ödemesi kesilemez
Banka promosyonu işyerinin inisiyatifiyle işçilere ödendiği durumda işveren sonradan bu uygulamadan vazgeçemez. Başka bir anlatımla banka promosyonlarının işveren tarafından kendi iradesi ile işçilere dağıtılması durumunda bu bir işyeri uygulaması haline gelmişse işverenin bu uygulamadan vazgeçmesinin mümkün olmadığını değerlendiriyoruz. Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin 04.04.2016 tarihli ve 2015/4409 Esas, 2016/9626 Karar sayılı ilamı da bu yöndedir.
Davacının talep ettiği promosyon alacağı yönünden, davalı işverenlikte çalışan usta öğreticilere bu kapsamda bir ödeme yapılıp yapılmadığı araştırılarak usta öğreticilere promosyon ödemesi yapılmakta olup bu durumun iş yeri uygulaması olması halinde mevcut durumda olduğu şekliyle talebin kabulüne, aksi halde talebin reddine karar verilmesi gerekirken bu konuda araştırma yapılmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır
Diğer taraftan banka promosyon ödemelerinin toplu iş sözleşmesi veya bireysel iş sözleşmeleri ile işçilere ödenmesinin her zaman mümkün olduğunu düşünüyoruz.