Okuyucularımızın merak ettiği konulara ilişkin uzmanlarımızın görüşlerini yayınlıyoruz. Okuyucumuzun iscidanismanlik@gmail.com adresine gönderdiği sorumuz ve uzmanımızın değerlendirmesi aşağıda yer almaktadır. Siz de sorularınızı göndererek uzman görüşü alabilirsiniz.
Soru: Bir işveren işçinin aylık ücretini hesaplarken ay içindeki fazla ve eksik çalışma saatlerini denkleştirip kalanı maaş yansıtıyor. Örneğin işçinin ay içinde 15 saat fazla mesaisi 6 saat de eksik mesaisi varsa bordro da 9 saat fazla mesai veriyor. Bu doğrumu. 15 saat için %50 fazla hesaplaması gerekmez mi. Saat denkleştirmesi yapabilir mi.
Cevap: İşçinin aylık fazla çalışması hesaplanırken İş Kanunun gereğince haftalık 45 saati aşan çalışmaların fazla çalışma olarak kabul edilmesi gerekmektedir. O aya denk gelen haftalarda yapılan toplam fazla çalışmalar ise aylık fazla çalışma toplamını oluşturur. Fazla çalışma ücreti de Yasa gereğince saatlik ücretin 1,5 katı ile çarpılarak bordroda tahakkuk ettirilerek ödenmesi gerekir.
İşçinin gün içerisinde geç kaldığı veya benzeri nedenlerle iş göremediği saatler fazla çalışma süresinden değil o aydaki aylık ücretinden kesilir.
İşçinin gün içerisinde iş görmediği saatler aylık ücretinden kesilir
haftanın 6 günü rutin çalışmasının ara dinlenmelerden sonra günde 7,5 saat olan bir işçiyi örnek olarak inceleyelim. İşçimizin ücretinin 30.000,00 TL/net olduğunu varsayalım. İşçimizin bir haftalık çalışması içinde bazı günler 1’er saat işe gelmediğini kabul edelim. Toplamda haftada 5 saat işe devam etmemiş olsun. Bu durumda işveren isterse işe devam edilmeyen saatlerin ücretini işçinin aylık ücretinden kesebilir. Örneğimizdeki işçinin aylık ücretinden kesilecek tutar 5 saatlik ücrete denk gelen 666,67 TL/net olacaktır.
Aynı işçinin aynı hafta içinde rutin çalışma saatlerini uzayarak toplamda ara dinlenmelerden sonra 55 saat çalışma yaptığını varsayalım. Bu durumda haftalık fazla çalışma süresi 10 saat olacaktır. Bu durumda işçinin fazla çalışma ücreti 10 saat üzerinden hesaplanması gerekmektedir. Yani saatlik ücretin 1,5 katı dikkate alındığında fazla çalışma ücreti olarak 2.000,00 TL/net ödenmesi gerekir.
Sorumuzda belirtildiği şekilde işçinin fazla çalışma süresinde işe devam edilmeyen 5 saat mahsup edilerek bir ödeme yapılması hatalı olacaktır. Başka bir anlatımla işveren işçinin yaptığı 10 saatlik fazla çalışma süresinden işe devam edilmeyen 5 saati düşerek hesaplama yapamaz. Yasal olarak işe devam edilmeyen 5 saatlik süre fazla çalışma sürelerinden mahsup edilemez. Bu durumda işçiye fazla çalışma ücreti eksik ödenmiş olur.
Örneğimizde de ifade ettiğimiz gibi işe devam edilmeyen sürelere ilişkin ücret aylık ücretten düşülür. İşçinin fazla çalışma süresinden hiç bir şekilde mahsup edilemez.
Bu kapsamda soruyu yönelten arkadaşımızın işverenin tarafından yapılan uygulama hatalı bir uygulamadır. İşçinin mağduriyetine neden olur. Fazla çalışma ücretinin eksik ödenmesinin sonuçlarına katlanması gerekir. Buna ilişkin daha önce düzenlediğimiz yazımızı okuyabilirsiniz.