Fazla çalışma ücreti haftalık 45 saat üzerinde yapılan çalışmalar için ödenmektedir. İşçi, fazla çalışma yaptığı halde ücretinin ödenmemesi durumu iş akdini feshederek hem kıdem tazminatına hak kazanabilecek hem de ödenmeyen fazla çalışma ücretini mahkeme yoluyla talep edebilecektir. İş mahkemelerinde açılan davaların bir çoğu fazla çalışma ücreti ödenmemesi nedeniyle iş sözleşmesinin feshine dayanmaktadır.
Fazla çalışma iddiasında bulunan işçi mahkemeye başvurduğu zaman işyeri kayıtlarını kanıt olarak gösterebilir!
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını kanıtlamakla yükümlüdür. İşçi mahkemeye başvurduğu zaman işçiden iddiasını kanıtlamak için delil isteyecektir. İşçi fazla çalışma iddiasını iki şekilde kanıtlayabilir.
- İşyeri kayıtları
- Tanık beyanları
Bu yazımızda fazla çalışma iddiasının kanıtlanmasına ilişkin işyeri kayıtları üzerinde duracağız. Fazla çalışma iddiasının tanık beyanlarına göre kanıtlanmasına ilişkin yazımızı okuyabilirsiniz
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 09.01.2023 tarih ve 2022/17302 Esas ve 2023/28 karar sayılı ilamında şu şekildedir.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. …
Yukarıda yer alan Yargıtay kararında ve bu minvalde Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında da belirtildiği üzere, fazla çalışmanın ispatı konusunda öncelikli olan işyeri kayıtlarıdır.
İşyeri kayıtlarının günlük olarak düzenlenmesi gerekir
Bilindiği gibi işverenler işçilerin günlük olarak işe gelip gelmediğini mesai takip çizelgeleri veya eşdeğer kayıtlar ile takip etmektedir. Bu belgeler ayın zamanda işçinin yaptığı çalışmanın da bir kanıtı niteliğindedir. İşçi fazla çalışma iddiasında bulunduğu durumda kanıt olarak bu belgelere esasa alabilir.
Mesai takip çizelgelerinin fazla çalışma iddiasına kanıt olabilmesi için işçinin işe devam ettiği her gün için düzenlenesi gerekir. Fazla çalışma ücreti haftalık 45 saati aşan çalışmalar için ödenmesi nedeniyle, mesai takip çizelgelerinin de işçinin haftalık çalışma süresini belirlemeye elverişli olması gerekir. Başka bir anlatımla işçinin tüm çalışma süresini kapsayacak şekilde düzenlenmelidir.
İşyeri kayıtlarında günlük işe giriş ve işten çıkış saatleri belirtilmelidir.
Mesai takip çizelgeleri işçinin işe devam ettiği her gün için düzenlense bile bu yeterli değildir. İşyeri kayıtlarında ayrıca işçinin günlük olarak işe başlama ve işten ayrılma saatlerinin gösterilmesi gerekir. Böylece işçinin çalıştığı her gün için kaç saat çalıştığı, kaç saat ara dinlenme verdiği hususları belirlenebilir. Günlük işe başlama ve işten çıkış saatleri belli olmayan işyeri kayıtları, her gün düzenlenmiş olsa bile işçinin günlük ve haftalık çalışma süresini belirlemeye elverişli değildir.
İşyeri kayıtlarında işçinin imzasının bulunması zorunludur
İşyeri kayıtlarında işçinin günlük olarak imzasının bulunması gerekir. Böylece işçi işe devam ettiği her gün için işyeri kayıtlarında belirttiği işe başlama ve işten çıkış saatlerini kabul etmiş olur.
İşyeri kayıtları günlük düzenlemiş ve işe giriş ve işten çıkış saatlerini içerse bile işçinin imzası bulunmadığı durumda veya mahkemelerde bu kayıtları imzasının bulunmaması nedeniyle kabul etmediği takdirde hesaplamalarda kullanılması mümkün olmayacaktır.
Bazı işyerlerinde parmak okuma, kart basma vb uygulamalar bulunmaktadır. Bu işyerlerinde otomasyon sistemi söz konusu olduğu için ayrıca işçinin imzasına gerek yoktur.
Fazla çalışma ücretinin kanıtlanmasında işyeri kayıtlarının kanıt niteliğinde olmasını özetleyecek olursak:
- İşçinin işe devam ettiği her gün için düzenlenmesi gerekir
- Günlük olarak işe giriş ve işten çıkış saatlerinin yazılı olması gerekir
- her gün için işçinin imzası bulunması gerekir
Bu özellikleri taşıyan işyeri kayıtlarına göre mahkemeler içinin günlük ve haftalık çalışma süresini belirleyerek haftalık 45 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücretine hükmedebilirler.
