Bir sitede site görevlisi olarak çalışan bir okuyucumuzun sorusunu cevaplıyoruz. İş sözleşmesi feshedilen okuyucumuz kıdem tazminatı alıp alamayacağını soruyor. Soru ve değerlendirmemiz aşığıda:
Soru:
Bir sitede site görevlisi olarak çalıştım. 01.05.2018 tarihinde işe başladım. Site yönetimi bana bir daire tahsis etti. 2 yıl sonra dairede yangın çıktı. Kira gideri site yönetimi tarafından karşılanmak üzere aynı site içinde bir daire kiralanarak bana tahsis edildi. Eşyalarımız yandığı için site sakinlerinden para toplanarak verildi. Ancak bu süreçte benden bu paranın kıdem tazminatı olduğuna yönelik evrak imzalattılar. 30.11.2020 tarihi itibariyle de çıkışımı verdiler. Ancak ben çalışmaya devam ettim. Yeniden SGK girişimi 2021 yılının eylül ayında yaptılar. 2022 yılının ayının 15 inde yönetim benim işime son verdi. Site hizmetleri için bir şirketle anlaşmışlar. Ben yakın zamanda site yönetiminden kıdem tazminatı istedim. Site yönetimi daha önce kıdem tazminatı ödendiğini, sonrasında sigortalı dönemimin 1 yılı bulmadığını, bu nedenle kıdem tazminatı ödenemeyeceğini söylediler. Asgari ücretle çalıştım. Aylık 500,00 TL kira yardımı yapılıyordu.
Sorum şu. ben kıdem tazminatı alabilir miyim? ne yapmam gerekir. Kıdem tazminatım ne kadar olur? Teşekkürler.
Cevap:
Sorunuzda vermiş olduğunuz bilgilere göre cevap vermeye çalışalım. Öncelikle hizmet sürenize ilişkin olarak sorunuzda iddia ettiğiniz hususları kanıtlamanız gerekmektedir. Sorunuzun cevabını hizmet süreniz, ücretiniz ve iş sözleşmenizin feshi yönünden değerlendirerek yanıtlamaya çalışacağız.
Hizmet süreniz yününden değerlendirme
Sorunuzda verdiğiniz bilgilere göre 01.05.2018 – 30.11.2020 tarihleri arasında sigortalı olarak çalışmışsınız. 30.11.2020 tarihinde çıkışınız verilmesine rağmen çalışmaya devam etmişsiniz. 2021 yılının Eylül ayında yani 01.09.2021 tarihinde sigorta girişiniz yeniden yapılmış, 15.08.2022 tarihinde de işten çıkartılmışsınız.
Başka bir anlatımla 01.05.2018 – 30.11.2020 tarihleri ve 01.09.2021 – 15.08.2022 tarihleri arasında sigorta kayıtlarınız bulunmakta, ancak aradaki dönemde sigorta kaydınız bulunmamaktadır.
Çalışmış olduğunuz sitede çalışmaya hiç ara vermeden devam ettiğiniz halde bir dönem sigorta kaydınızın yapılmadığı anlaşılıyor. İşin esasında buna ilişkin iş mahkemelerinde hizmet tespit davası açmanız mümkündür. Ancak yine iş mahkemelerinde açacağınız bir işçilik alacağı davasıyla sigorta bildirilmeyen dönemde çalıştığınızı kanıtlamanız halinde işçilik alacaklarını ödettirmeniz mümkündür.
Kararlılık kazanmış Yargıtay içtihatlarına göre işçi sigortasız çalıştığı dönemi tanık beyanlarıyla kanıtlayabilir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 28.03.2016 tarihli ve 2014/38055 Esas, 2016/7517 Kara, sayılı içtihadında; “…Davacının davalı nezdinde geçen hizmet süresi ile ilgili taraflar arasında uyuşmazlık vardır. Mahkemece kayıt dışı çalışma iddiasının ispatlanamadığı belirtilmiş ise de, çalışmanın ispat yükümlülüğü davacı işçide olup dinlenen davacı tanıkları davacının iddia ettiği hizmet süresini doğrulamışlardır. Tanıkların çalışma süresi göz önüne alındığında beyanları ispata elverişle durumdadır. Buna göre davacının hizmet süresine ilişkin iddiasının kanıtlandığı gözetilerek sonuca gidilmesi gerekirken kayıtlara itibar edilmesi hatalıdır…” şeklinde hüküm kurmuştur.
Buna göre;
- SGK’ya hizmet bildirilmeyen dönemde sitede çalıştığınızı tanık beyanlarıyla kanıtlayabilirsiniz
- Tanıkların sizin sitede çalışma durumunuzu bilebilecek durumda olmaları gerekir. Örneğin site sakinlerinin sizin bu dönemde çalıştığınızı mahkemede beyan etmeleri yeterli olacaktır
- Tanık göstereceğiniz kişilerin site yönetimiyle husumeti olmamaları gerekir. Başka bir anlatımla tanıkların sizinle menfaat birliğinin olmaması gerekir. örneğin sitede çalışıp da yönetime karşı dava açan diğer site görevlilerinin tanıklığına itibar edilmeyebilir
- Tanık göstereceğiniz kişilerin sizin sigortasız çalıştığınız dönemin tamını bilebilecek durumda olmaları gerekir. Örneğin site sakinlerinden olup da siteden taşınan kişiler olmaması gibi
Bu şartları taşıyan tanıklar ile mahkeme de sigortasız dönemde site de çalıştığınızı kanıtlamanız mümkündür.
Buna göre hizmet süreniz çalıştığınız tüm süre için hesaplanacaktır. Yani hizmet süreniz 01.05.2018 – 15.08.2022 tarihleri arasına denk gelen 4 yıl 3 ay 15 gün olacaktır.
Ücretiniz yönünde değerlendirme
Sorunuzdan asgari ücret ile çalıştığınız anlaşılmaktadır.
Kıdem ve ihbar tazminatı hesaplanırken giydirilmiş brüt ücret esas alınarak hesaplanır. Giydirilmiş brüt ücret işçiye ücreti dışında sağlanan ve para ile ölçülebilen menfaatlerdir. Örneğin site yönetiminin size aylık 500,00 TL kira yardımı yaptığını belirtiyorsunuz. Bu durumda kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücretiniz, aylık ücretinize kira yardımı eklenmesiyle bulunan tutar olacaktır.
Diğer taraftan kıdem tazminatı işçinin aldığı en son ücret üzerinden hesaplanır. Asgari ücret ile çalıştığınıza göre iş akdinizin feshedildiği tarihte geçerli asgari ücret 6.471,00 TL/brüttür. Bu tutar çıplak brüt ücretinizi oluşturur. Kira yardımının eklenmesiyle bulunan (6.471,00 + 500,00=) 6.971,00 TL/brüt giydirilmiş brüt ücretiniz olacaktır. Kıdem tazminatı da bu tutar üzerinden hesaplanacaktır.
İş akdinizin feshinin değerlendirilmesi
Site yönetiminin site görevi işini anlaştığı bir firmaya yaptırması nedeniyle iş sözleşmesinin sonlandırıldığını belirtiyorsunuz. Kıdem tazminatı alabilmeniz için iş sözleşmesinin İş Kanununun 25/II maddesinde düzenlenen ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırılık nedeniyle feshedilmemiş olması gerekmektedir. Sorunuzdan anlaşıldığı kadarıyla iş sözleşmeniz site yönetiminin sizin yaptığınız işi başka bir kuruma yaptırması nedeniyle sonlandırılmıştır. Bu durumu mahkemede kanıtlamanız halinde işçilik alacaklarınızın ödenmesi gerekecektir.
İş sözleşmenizin feshinin sonuçları yönünden değerlendirme
İş sözleşmesinin feshinin en önemli sonuçları işçinin ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanmasıdır. İş sözleşmesi işveren tarafından feshedildiği durumda işçi sadece kıdem tazminata değil aynı zamanda İhbar tazminatına da hak kazanır.
İşvereninizin iş sözleşmenizin feshinden önce size ihbar süresi verip vermediği sorunuzdan anlaşılmamaktadır. İhbar süresine ilişkin ayrıntılı bilgi için tıklayınız. Eğer site yönetimi size ihbar süresi vermemişse ihbar tazminatı ödeme durumunda kalabilir.
Yaptığımız bu açıklamalardan sonra kazanabileceğiniz kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı tutarlarını aşağıda gösteriyoruz.
