Okuyucularımızdan gelen soruları yanıtlıyoruz. Okuyucumuzun sosyal medya üzerinden gönderdiği sorusu ve uzmanlarımızın yanıtı aşağıda yer almaktadır.
Soru: İşyerinde 2 gündüz 2 gece 2 istirahat şeklinde güvenlik görevlisi olarak çalışıyorum. Çalışma saatlerim 08:00-20:00 veya 20:00-08:00 saatleri arasında 12 saat. İşverenimiz ayda ortalama 10 saat fazla çalışma ücreti ödüyor. Bu çalışma sisteminde ödenen tutar az değil mi? Gerçekte almam gereken fazla çalışma ücreti ne kadar olur. Yardımcı olursanız sevinirim. Aylık ücretim fazla çalışmalar hariç 25.200,00 TL.
Cevap: Fazla çalışma ücreti bir işçinin haftalık 45 saati aşan çalışmaları için ödenmektedir. Daha önce düzenlediğimiz yazımızda da izah ettiğimiz üzere fazla çalışma ücreti haftalık 45 saati aşan çalışmalarda saatlik ücretin % 50 fazlası dikkate alınarak ödenmesi gerekmektedir. İşçinin haftalık çalışma süresi 45 saati aşmasa bile günlük 11 saati aşan çalışmaları için yine fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekmektedir. Aynı şekilde gece çalışmalarında da gece 7,5 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekmektedir.
Fazla çalışma sürelerinin haftalık olarak belirlenmesi gerekmektedir
Fazla çalışma süreleri belirlenirken işverenler tarafından zaman zaman hata yapıldığı görülmektedir. Belirttiğimiz üzere fazla çalışma süresi belirlenirken bir haftalık çalışma süresinin dikkate alınması gerekmektedir. Yani işçinin pazartesi – pazar günlerindeki çalışma süreleri dikkate alınarak hesaplama yapılmalıdır. Bir haftalık çalışmada 45 saati aşan süreler haftalık fazla çalışma süresi olarak kabul edilir. Böylece işçinin aylık fazla fazla çalışma süresi belirlenir.
Aylık fazla çalışma süresi belirlenirken oya denk gelen pazar günlerinin ait olduğu haftalardaki fazla çalışma süreleri dikkate alınır. Eğer ödeme yapılacak ayın son günü pazar gününe denk gelmiyorsa o haftanın fazla çalışma süresi bir sonraki aya devrettiğinden devrolunan ayın hesabında dikkate alınır.
Örneğin aşağıda 2024 şubat ayının son günü 29 Şubat perşembeye denk gelmektedir. Dolayısıyla Şubat aşı içinde çalışılan 26 Şubat Pazartesi günü ile başlayan haftanın pazar günü Mart ayına denk geldiği için anılan haftanın fazla çalışma süresi Mart ayı içinde hesaplanması gerekir.
2 gündüz 2 gece 2 gün istirahat şeklinde çalışan güvenlik görevlisinin örnek fazla çalışma süresinin hesaplanması
İşçimizin sorusunu bir örnekle açıklayalım. İşçimiz gündüz 08.00 – 20.00 saatleri arasında gece 20.00 – 08.00 saatleri arasında çalıştığını belirtiyor. Buna göre işçimizin günlük çalışma süresi 12 saatten Yasa gereğince 1,5 ara dinlenme süresi düşüldüğünde 10,5 saat olacaktır.
İşçimizin 2024 yılı Ocak ve Şubat ayında yapmış olduğu haftalık çalışma süresi, haftalık fazla çalışma süresi ve Ocak ile şubat aylarındaki fazla çalışma süresini aşağıda tabloda gösteriyoruz.
| Günler | Günlük Çalışma süresi | Haftalık Çalışma Süresi | Haftalık Fazla Çalışma Süresi | Aylık Fazla Çalışma Süresi |
|---|---|---|---|---|
| 1 Ocak 2024 Pazartesi | 10,5 | 52,5 | 7,5 | Ocak ayında 30 saat fazla çalışma |
| 2 Ocak 2024 Salı | 10,5 | |||
| 3 Ocak 2024 Çarşamba | 10,5 | |||
| 4 Ocak 2024 Perşembe | 10,5 | |||
| 5 Ocak 2024 Cuma | ||||
| 6 Ocak 2024 Cumartesi | ||||
| 7 Ocak 2024 Pazar | 10,5 | |||
| 8 Ocak 2024 Pazartesi | 10,5 | 52,5 | 7,5 | |
| 9 Ocak 2024 Salı | 10,5 | |||
| 10 Ocak 2024 Çarşamba | 10,5 | |||
| 11 Ocak 2024 Perşembe | ||||
| 12 Ocak 2024 Cuma | ||||
| 13 Ocak 2024 Cumartesi | 10,5 | |||
| 14 Ocak 2024 Pazar | 10,5 | |||
| 15 Ocak 2024 Pazartesi | 10,5 | 52,5 | 7,5 | |
| 16 Ocak 2024 Salı | 10,5 | |||
| 17 Ocak 2024 Çarşamba | ||||
| 18 Ocak 2024 Perşembe | ||||
| 19 Ocak 2024 Cuma | 10,5 | |||
| 20 Ocak 2024 Cumartesi | 10,5 | |||
| 21 Ocak 2024 Pazar | 10,5 | |||
| 22 Ocak 2024 Pazartesi | 10,5 | 52,5 | 7,5 | |
| 23 Ocak 2024 Salı | ||||
| 24 Ocak 2024 Çarşamba | ||||
| 25 Ocak 2024 Perşembe | 10,5 | |||
| 26 Ocak 2024 Cuma | 10,5 | |||
| 27 Ocak 2024 Cumartesi | 10,5 | |||
| 28 Ocak 2024 Pazar | 10,5 | |||
| 29 Ocak 2024 Pazartesi | 42 | 0 | ||
| 30 Ocak 2024 Salı | ||||
| 31 Ocak 2024 Çarşamba | 10,5 | |||
| 1 Şubat 2024 Perşembe | 10,5 | Şubat ayında 15 saat fazla çalışma | ||
| 2 Şubat 2024 Cuma | 10,5 | |||
| 3 Şubat 2024 Cumartesi | 10,5 | |||
| 4 Şubat 2024 Pazar | ||||
| 5 Şubat 2024 Pazartesi | 42 | 0 | ||
| 6 Şubat 2024 Salı | 10,5 | |||
| 7 Şubat 2024 Çarşamba | 10,5 | |||
| 8 Şubat 2024 Perşembe | 10,5 | |||
| 9 Şubat 2024 Cuma | 10,5 | |||
| 10 Şubat 2024 Cumartesi | ||||
| 11 Şubat 2024 Pazar | ||||
| 12 Şubat 2024 Pazartesi | 10,5 | 52,5 | 7,5 | |
| 13 Şubat 2024 Salı | 10,5 | |||
| 14 Şubat 2024 Çarşamba | 10,5 | |||
| 15 Şubat 2024 Perşembe | 10,5 | |||
| 16 Şubat 2024 Cuma | ||||
| 17 Şubat 2024 Cumartesi | ||||
| 18 Şubat 2024 Pazar | 10,5 | |||
| 19 Şubat 2024 Pazartesi | 10,5 | 52,5 | 7,5 | |
| 20 Şubat 2024 Salı | 10,5 | |||
| 21 Şubat 2024 Çarşamba | 10,5 | |||
| 22 Şubat 2024 Perşembe | ||||
| 23 Şubat 2024 Cuma | ||||
| 24 Şubat 2024 Cumartesi | 10,5 | |||
| 25 Şubat 2024 Pazar | 10,5 | |||
| 26 Şubat 2024 Pazartesi | 10,5 | Bir sonraki aya devreder | Bir sonraki aya devreder
|
|
| 27 Şubat 2024 Salı | 10,5 | |||
| 28 Şubat 2024 Çarşamba | ||||
| 29 Şubat 2024 Perşembe |
Yukarıda yer alan tablo hazırlanırken işçimizin haftalık (Pazartesi – Pazar) toplam çalışma süresi hesaplanmıştır. O hafta 45 saati aşan çalışmalar haftalık fazla çalışma süresini göstermektedir. Nihayet aya denk gelen pazar günleri dikkate alınarak aylık fazla çalışma süresi hesaplanmıştır.
Şubat ayının son haftasının pazar günü Mart ayına sarktığı için son hafta Mart ayı içinde hesaplanması gerekir. Buna göre işçimizin 2024 yıl Ocak ayında 30 saat Şubat ayında ise 15 saat fazla çalışması bulunmaktadır.
Fazla çalışma ücreti saatlik ücretin % 50 fazlasıyla ödenir
Fazla çalışma ücreti yukarıda belirttiğimiz gibi saatlik ücretin % 50 fazlası yani 1,5 katıyla ödenir. İşçimizin ücreti 25.200,00 TL’dir. Buna göre saatlik ücreti 112,00 TL olacaktır. Buna göre bir saatlik fazla çalışma ücreti 168,00 TL olacaktır.
Bu hesaplamaya göre işçimizin Ocak ayında alması gereken fazla çalışma ücreti (168,00 x 30 saat=) 5.040,00 TL, Şubat ayında alması gereken fazla çalışma ücreti (168,00 x 15 saat=) 2.520,00 TL olacaktır.
Profesyonel yardım için uzman bir avukata başvurmanızı öneririz.
