Okuyucumuzun sorduğu soru bağlamında fazla çalışma ücreti eksik ödenen işçinin ne yapabileceğini değerlendiriyoruz.
Soru: Merhabalar özel bir şirkette güvenlik görevlisi olarak çalışmaktayım. Bizlere doldurtulan mesai formunda sadece iki saatlik mesai yazabiliyoruz. Mesai saatlerim 20:30 başlangıç 8:30 bitiş haftanın 6 günü çalışıyorum. Bizlere ödenen mesai ücreti ise günlük 2 saat üzerinden hesaplanmakta. Bu durum göz önünde bulundurularak alamadığım 2 saatlik mesai ücretimi iş yerimden isteme şansım var mı? Haksız ödeme yapıldığından dolayı iş akdimi fesih edebilir miyim? cevabınızı bekleyeceğim teşekkürler.
Cevap: Yöneltilen sorunun cevabını aşamalı olarak cevaplayalım. Öncelikle işçimizin yaptığı fazla çalışma süresi ile ödenen fazla çalışma ücreti arasında bir fark olup olmadığını belirleyelim. Ardında iş sözleşmesinin feshedip feshedemeyeceği üzerinde kanaatimizi belirtelim.
Günlük 12 saat çalışan bir işçinin fazla çalışma süresi ne kadar olur?
Öncelikle belirtmeliyiz ki fazla çalışma süresi günlük çalışma süresi üzerinden hesaplanmaz. Sorunuzda işvereniniz tarafından günlük 2 saat fazla çalışma yaptığınız duruma göre fazla çalışma ücreti hesaplandığını belirtiyorsunuz. Fazla çalışma ücreti haftalık çalışma süresine göre belirlenir. Başka bir anlatımla işçinin yasal çalışma süresi haftalık 45 saattir. Haftalık 45 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenir. Buna göre işvereniniz tarafından yapılan hesaplama yanlış bir hesaplamadır. Daha ayrıntılı bilgi için konuya ilişkin daha önce düzenlediğimiz yazımızı okuyabilirsiniz.
Sorunuzda haftanın 6 günü 20.30 – 08.30 saatleri arasında çalıştığınızı belirtiyorsunuz. Buna göre sizin çalışma süreniz günde 12 saatten Yasa ve Yargıtay içtihatları gereğince 1,5 saat ara dinlenme süresi düşüldüğünde 10,5 saat olacaktır. Haftanın 6 günü çalıştığınız duruma göre ise haftalık çalışma süreniz 63 saat olacaktır. Haftalık fazla çalışma süreniz ise (63 – 45=) 18 saat olacaktır.
İşvereniniz tarafından günlük 2 saat üzerinden haftalık 12 saat ödeme yapıldığı anlaşılıyor. Bu durumda fazla çalışma süreniz eksik belirlendiği için fazla çalışma ücretiniz de eksik ödenmektedir.
Fazla çalışma ücreti eksik ödenen işçi iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı talep edebilir
Yukarıda izah ettiğimiz gibi işvereniniz tarafından yapılan hesaplama hatalı olup, sorunuzda belirtmiş olduğunuz çalışma sistemine göre fazla çalışma ücretinizin eksik ödendiğini değerlendiriyoruz. İşçinin fazla çalışma ücretinin eksik ödenmesi İş Kanunun 24. maddesinde yapılan düzenlemelere göre işçiye iş sözleşmesini fesih imkanı vermektedir.
Öncelikle durumu işvereninizle konuşarak diyalog içinde halledilmesi en doğrusu olduğunu değerlendiriyoruz. Ancak işvereniniz yapılan yanlışlığı kabul etmediği durumda noter aracılığıyla durumu anlatan bir ihtarname ile iş fazla çalışma ücretini ve eğer varsa diğer haklarınızı talep edebilirsiniz. İşvereniniz ödeme yapmaz ise iş sözleşmenizi feshederek dava yoluyla hem kıdem tazminatı hem de diğer işçilik alacaklarını talep etme imkanınız var.
İşçi, yaptığı fazla çalışmaları kanıtlaması gerekir
Sorunuzda fazla mesai çizelgeleri doldurduğunuz belirtiyorsunuz. Öncelikle belirtelim ki dava açma aşamasında yaptığınız fazla çalışmaları kanıtlamanız gerekir. Bunu işyeri kayıtlarıyla kanıtlayabilirsiniz. ancak anladığımız kadarıyla işyeri kayıtları gerçek yapılan fazla çalışmaları göstermiyor. Bu durumda dava aşamasında bu belgeleri istemeye istemeye imzaladığınızı ileri sürebilirsiniz. Başka bir anlatımla bu belgeleri imzalarken irade fesadını dile getirebilirsiniz. Bu durumda da sizinle aynı işyerinde çalışan işçilerin beyanlarına ihtiyaç duyulacaktır. Göstereceğiniz tanıklar ile bu durumu kanıtlamanız gerekebilir.
Ücret bordroları imzalıysa daha çok fazla çalışma yaptığınızı tanık beyanıyla kanıtlayamazsınız
Diğer bir hususta ücret bordrolarını imzalayıp imzalamadığını konusu. Eğer fazla çalışma tahakkuku bulunan ücret bordrolarını imzalıyorsanız bordroda kayıtlı fazla çalışma süreninden daha çok fazla çalışma yaptığınızı tanık anlatımlarıyla kanıtlamanız mümkün olmayacaktır. Yargıtay yerleşik içtihatlarına göre imzalı ücret bordrolarında fazla çalışma tahakkuku bulunduğu durumda işçi daha çok fazla çalışma yaptığını tanık beyanıyla kanıtlayamaz. İşyeri kayıtlarının dikkate alınması gerekir. Bu nedenle bordrolar imzalanırken daha çok fazla çalışma yaptığınızı düşünüyorsanız bordrolara ihtirazı kayıt koymanız gerekir. Örneğin bordroya fazla çalışmam daha fazla diyerek imzalayabilirsiniz.
