Gece çalışması işçilerin saat 20.00’de başlayıp ve en erken saat 06.00’ya kadar geçen sürelerde yaptığı çalışmalardır. İş mevzuatında gece süresi saat 20.00 – 06.00 saatleri arası kabul edilmektedir. Bu saatler arasında işçi en çok 11 saat çalıştırılabilmektedir.
İşçilerin gece çalışması durumunda ise haftalık çalışma süresi 45 saati aşmasa bile gece çalışılan günlerde yasal çalışma süresini aşan kısım gece mesaisi olarak kabul edilmektedir. Ayrıntılı bilgi için daha önce düzenlediğimiz yazımızı okuyabilirsiniz.
Hangi meslek gruplarının gece çalışması 7,5 saati aşabilir?
Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte bu konuya ilişkin düzenleme yapılmıştır. Anılan yönetmeliğin 7 inci maddesine göre;
- Turizm hizmeti
- Özel güvenlik hizmeti
- Sağlık hizmeti
verilen işlerde gece çalışması 7,5 saatin üzerinde olabilecektir.
Turizm, güvenlik ve sağlık sektörü dışında kalan işlerde çalıştırılan işçiler gece en çok 7,5 saat çalıştırılabilecektir. Haftalık çalışma süresi 45 saati aşmasa bile 7,5 saatin üzerinde yapılan çalışmalar ise fazla çalışma olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Anılan sektörlerde çalışan işçiler ise gece 11 saate kadar çalıştırılabildiğinden, haftalık çalışma süresi 45 saati aşmasa bile ancak 11 saat sonrası çalışmalar fazla çalışma olarak kabul edilecektir.
Özel güvenlik, sağlık ve turizm sektöründe çalışan işçilerin gece çalışması
Yukarıda izah ettiğimiz gibi işçiler gece çalışması halinde çalışma süresi en çok 7,5 saat olabilecektir. Yani işçinin normalde gece 7,5 saat üzerinde çalıştırılması mümkün değildir. Ancak Turizm, sağlık ve özel güvenlik alanında çalışan işçiler bunun dışında kabul edilmektedirler. Yukarıda belirttiğimiz yönetmelikte bu alanlarda çalıştırılan işçilerin gece çalışması en çok 11 saate kadar olabilecektir.
Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 7 inci maddesinde özet olarak, turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabileceği hüküm altına alınmıştır.
Yasal olarak turizm, sağlık ve özel güvenlik alanında çalışan işçilerin gece 7,5 saat üzerinde çalıştırılabilecekler. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus gece çalışmasının 7,5 saatin üzerinde yapılabilmesi için işçilerin onayının alınması gerektiğidir. Başka bir anlatımla bir işçi sağlık, turizm veya özel güvenlik sektöründe çalışsa bile 7,5 saatin üzerinde çalışma yapabilmesi için buna ilişkin onayının alınmış olması veya iş sözleşmesinde buna ilişkin düzenleme bulunması gerekir.
Sağlık, turizm ve özel güvenlik alanlarında çalışan işçiler gece 7,5 saat üzerinde yapılan çalışmalar için onay vermediği durumda daha fazla çalıştırılması mümkün olmayacaktır.
Sağlık, turizm ve özel güvenlik sektöründe onayı alınmadan gece 7,5 saati aşan sürelerde çalıştırılan işçinin hakları nelerdir?
Yukarıda izah ettiğimiz gibi sağlık, turizm ve özel güvenlik sektöründe çalışan işçiler onayları alınmak suretiyle 7,5 saat üzerinde çalıştırılabileceklerdir. Ancak bu sektörlerde çalışsa bile onayı alınmayan veya bu çalışmaya onay vermeyen işçi buna rağmen 7,5 saat üzerinde çalıştırılırsa bir takım haklara sahip olurlar:
- Sağlık, turizm ve özel güvenlik alanında çalışan bir işçi gece 7,5 saat üzeri çalışmalar için onay vermediği takdirde haftalık fazla çalışma süresi 45 saati aşmasa bile gece 7,5 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti talep edebilecektir.
- Gece 7,5 saat üzerinde çalışma yapmaya onay vermeyen işçi buna rağmen çalıştırılmaya devam ettiği sürece iş akdini haklı nedenle fesih edebilir.
Yargıtay bu konuda ne diyor?
Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin 08.03.2014 tarih ve 2013/8243 Esas, 2014/7400 Karar sayılı içtihadı özetle
Dosya kapsamına göre, davacının iş sözleşmesini onayı bulunmadığı halde fazla çalışma yaptırılması sebebiyle feshettiği anlaşılmaktadır. Mahkemece de, davacının fazla çalışma yaptığı kabul edilerek, karşılığı ücret alacağı isabetli şekilde hüküm altına alınmıştır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesi uyarınca, fazla çalışma yapılması için işçinin onayının alınması zorunludur. İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’nde de, söz konusu onayın her yıl başında işçiden yazılı olarak alınacağı düzenlenmiştir. Davalı işverence ise, dosyaya sunulan onay belgesi 2005 yılına ait olup, feshin gerçekleştiği tarihi kapsar bir onay belgesi sunulmamıştır. İşçiden fazla çalışma yapılması için onay alınmasını gerektirmeyecek zorunlu bir sebebin veya olağanüstü durumun var olduğu da iddia ve ispat edilmemiştir. Bu halde, davacının fazla çalışmaya onayı bulunmaması sebebiyle iş sözleşmesini feshi, haklı sebebe dayanmaktadır
