EYT’den veya diğer nedenlerle emekli olan işçilerin aynı işyerinde çalışmaya devam etmeleri halinde ödenecek kıdem tazminatı hususunda işverenler tarafından farklı uygulamalar yapıldığı görülmektedir. Bu yazımızda emekli olan işçilerin aynı işyerinde çalışmaya devam etmeleri halinde kıdem tazminatlarının nasıl hesaplanacağı konusunda değineceğiz.
Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden işçinin önceki çalışma dönemi tasfiye edilmiş olur mu?
İşçi her ne şekilde emekli olursa olsun kural olarak emekli olduktan sonra kıdem tazminatı ödeniyorsa önceki dönem çalışmasının sıfırlandığı yani tasfiye edildiği kabul edilir. Çalışmaya devam etmesi halinde artık yeni bir iş sözleşme söz konusu olacaktır. Bir süre çalıştıktan sonra yine işten ayrılan işçinin hakları yeni döneme göre belirlenecektir. Eğer emekli olduktan sonra en az bir yıl çalışmış ve diğer koşulları sağlıyorsa yine kıdem tazminatı hakkı olacaktır.
Ancak emekli olarak çalışılan dönemin tasfiye edilmiş sayılmasının bazı şartları mevcuttur. Eğer bu şartlar yerine getirilmezse işçinin önceki çalışması sıfırlanmamış, yani tasfiye edilmemiş sayılır. Bu durumda işçi tüm dönem için kıdem tazminatı hakkına sahip olur.
Emekli olan işçiye kıdem tazminatı ödenirse çalışmaya devam etse bile önceki dönem sıfırlanmış kabul edilir
Emekli olan işçiye kıdem tazminatı ödenmesi halinde çalışmaya devam etse bile önceki çalıştığı dönem sıfırlanarak tasfiye edilmiş sayılır.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 21.04.2022 tarih ve 2022/4207 Esas, 2022/5074 Karar sayılı ilamında aşağıdaki gibi hüküm kurmuştur.
“Somut olayda; davacının, davalı işyerinde 11.04.1985 – 26.08.2008 ve 06.10.2008 – 24.10.2018 tarihleri arasında iki dönem halinde çalıştığı, ilk dönem çalışmasının 26.08.2008 tarihinde emeklilik nedeni ile sonlandığı ve davacıya kıdem tazminatının ödendiği anlaşılmaktadır.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda ilk dönem çalışmasının tasfiye olarak kabul edilip edilmemesi takdirine göre seçenekli olarak hesaplama yapılmış, Mahkemece ilk dönem çalışmasının tasfiye edilmediğinin kabulüyle ödenen kıdem tazminatı tutarının mahsup edildiği hesaplamaya göre tüm dönem üzerinden kıdem tazminatı alacağı hüküm altına alınmıştır.
Davacı, 26.08.2008 tarihinde emekli olmuş, emeklilik nedeniyle kendisine 16.355,01 TL kıdem tazminatı ödenmiştir. Davacının bu tarih itibariyle kıdem tazminatının eksik ödendiğine ilişkin iddiası bulunmamaktadır. Davacı işçi emeklilik sonrasında davalı işyerinde yeniden işe başlamış ve fesih tarihi olan 24.10.2018 tarihine kadar çalışmıştır.
Emeklilik sonrasında ödenen kıdem tazminatının eksik ödendiği iddiası bulunmadığına göre emeklilik öncesi dönem tasfiye edilmiştir. Emeklilik sonrası dönemin ise önceki dönemden bağımsız olarak değerlendirilmesi gereken yeni bir çalışma dönemidir. Buna göre, kıdem tazminatı hesabı bakımından sadece ikinci dönem çalışması esas alınarak sonuca gidilmesi gerekirken tüm dönem üzerinden değerlendirme yapılıp emeklilikte ödenen miktarın faizi ile birlikte mahsubu ile yetinilmesi hatalıdır.”
Yargıtay’ın yukarıda yer alan kararından da anlaşılacağı üzere emekli olan işçi çalışmaya devam etmesi halinde ilk dönem çalışmasının tasfiye edilmiş sayılması için iki şart bulunmaktadır:
- İşçiye kıdem tazminatının ödenmiş olması
- İşçiye ödenen kıdem tazminatının tam ve eksiksiz hesaplanarak ödenmesi gerekir.
Bu iki şartın yerine gelmesi halinde emekli olup çalışmaya devam eden işçinin önceki dönem çalışması sıfırlanmış yani tasfiye edilmiş sayılır.
Emekli olup çalışmaya devam eden işçinin kıdem tazminatı ödenmez veya eksik ödenirse işçi tüm çalıştığı dönem için kıdem tazminatı talebinde bulunabilir
Emekli olup çalışmaya devam eden işçiye hiç kıdem tazminatı ödenmemesi halinde tüm çalışma dönemi dikkate alınarak hesaplama yapılması gerekmektedir. Bir örnekle açıklayalım.
İşçi 2015 yılından 2023 yılı sonuna kadar çalışıp emekli olsun. Emekli olduktan sonra hiç ara vermeden çalışmaya devam etsin ve 2025 yılında işten ayrılsın. Burada sorunun çözümü kolay işçinin kıdem tazminatı hiç ödenmediği için 2025 yılında işten ayrıldığı tarihteki ücret ve diğer haklarına göre tüm çalıştığı dönem için kıdem tazminatı hesaplanarak ödenir.
Ancak işçiye 2023 yılı sonunda emekli olduktan sonra kıdem tazminatı ödenmişse durum değişecektir. Önemli olan husus işçinin 2023 yılında emekli olduğu tarihteki ücret ve diğer haklarına göre kıdem tazminatının tam ve eksiksiz olarak hesaplanıp ödenip ödenmediği önem kazanacaktır. Eğer eksik kıdem tazminatı hesaplanmış ise işçinin emeklilikle önceki dönem çalışması sıfırlanmayacağından tüm dönem için 2025 yılındaki işten ayrıldığı tarihte aldığı ücret ve diğer haklarına göre kıdem tazminatı hesaplanacaktır. ödenen tutar ise mahsup edilmesi gerekmektedir.
Kıdem tazminatının eksik hesaplanması nasıl anlaşılır?
Daha önce düzenlediğimiz yazılarda bahsettiğimiz gibi kıdem tazminatı işçinin işten ayrıldığı tarihteki aylık ücretine ek olarak ikramiye, yemek, yol, prim vb menfaatlerin aylık tutarının toplanması ile elde edilen giydirilmiş brüt ücretine göre hesaplanır. Ek menfaatler dikkate alınmadan yalnızca aylık brüt ücret üzerinden yapılan hesaplama eksik bir hesaplama olacaktır.
