Çalıştığı kuramda tam bir yıl hizmet süresini tamamlayan işçi yıllık izin hakkına sahip olacaktır. İşçinin yıllık izin İş Kanunu çerçevesinde yasal bir hak olup, işçinin kendi rızasıyla dahi olsa bu haktan vaz geçmesi mümkün değildir. Yıllık izin İş Kanunun ve ilgili mevzuat doğrultusunda tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler halinde kullanılabilir.
Yıllık ücretli izinlerin usulüne uygun talep edilmesi gerekir
Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinin 6. maddesinde işçi ve işveren anlaşmak suretiyle hak edilen yıllık iznin bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler halinde kullandırılabileceği hüküm altına alınmıştır. Buna göre işçinin de onay vermesi suretiyle hak edilen yıllık izin bir bölümü 10 gün olmak üzere parça parça kullandırılabilecektir. ancak uygulamada yıllık izinlerin genellikle 10 günden daha az sürelerle kullandırıldığı bilinmektedir. Peki bu durum iş sözleşmesinin feshine bir gerekçe olabilir mi?
Yıllık izin kullanmak isteyen işçinin yönetmelik gereğince bu durumu işverene 1 ay öncesinden bildirmesi gerekmektedir. İşveren bunu değerlendirerek yönetim hakkı kapsamında işçiye uygun bir zamanda izin kullandırır. Eğer işçinin istediği zamanda ve istediği sürede izin kullandırmayacaksa bu durumu objektif nedenleriyle işçiye bildirmesi gerekir.
Yıllık izinlerin kullandırılmasına ilişkin Yargıtay kararları ne diyor?
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 24.03.2011tarih ve 2009/7959 Esas, 2011/8629 Karar tarihli içtihadında:
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır. Bu konuda ispat yükü üzerinde olan işveren, işçiye yemin teklif edebilir.
Somut uyuşmazlıkta, davalı işveren tarafından dosyaya ibraz edilen ve davacının imzasını taşıyan yıllık izin belgelerinin bir kısmında davacının 10 günden kısa sürelerle yıllık izin kullandığı gösterilmiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda yıllık iznin 10 günden aşağı sürelerde bölünemeyeceği gerekçesi ile davacıya 6-3 gün sürelerle izin kullandırılan izin belgelerinde gösterilen süreler dikkate alınmaksızın hesaplama yapılmıştır.
Yıllık izinlerin talep edilmesine rağmen çok kısa süreler ile kullandırılması işçi açısından haklı fesih sebebi olarak değerlendirilebilirse de, kullandırılan yıllık izinlerin 10 günden kısa olması nedeni ile kullanılmamış gibi kabul edilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 18.03.2014 tarih ve 2013/7567 Esas, 2014/6472 Karar sayılı içtihadında;
Yıllık izinin hangi tarihlerde kullandırılacağı işverenin yönetim hakkı kapsamında olmakla birlikte talep hakkının doğduğu yıl içerisinde izin hakkının kullandırılması gerekir. Ancak, yıllık ücretli iznin kullandırılmamasının haklı fesih sebebi oluşturabilmesi için çok uzun süre hiç izin kullandırmaması ya da talep edildiği halde gerekçesiz olarak izin kullandırılmaması gereklidir.
Somut olayda, hizmet süresi itibari ile toplam 42 gün yıllık izne hak kazanan davacının, çeşitli tarihlerde toplam 35 gün yıllık izin kullandığı davalı işveren tarafından ibraz edilen yıllık izin belgeleri içeriği ile sabittir. Davacı fesih öncesinde bakiye 7 günlük yıllık izin hakkının kullandırılması hususunda davalı işverene başvuruda bulunduğunu ve bu talebin işverence reddedildiğini ispatlayamamıştır. Saptanan bu durum karşısında ve yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulduğunda, davacının işçi tarafından gerçekleştirilen feshin haklı nedene dayanmadığı anlaşılmaktadır. Kıdem tazminatı istemi yönünden davanın reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi isabetsizdir.
Yıllık izinlerin parça parça kullandırılması veya hiç kullandırılmaması fesih sebebi olur mu?
- Yıllık izin hakkını kullanmak isteyen işçi, iznini kullanacağı tarihten en az 1 ay
önce işverene yazılı olarak başvurması gerekir. - 1 aydan daha az bir süreden önce izin talebinde bulunulması durumunda talep edilen süreden daha az veya talep edilenden farklı bir tarih için yıllık izin verilebilir. Bu durumun işçi açısından her hangi bir hak doğurmayacağı kanaatindeyiz.
- İşçinin usulüne uygun talebine rağmen nedensiz bir şekilde yıllık izin verilmemesi işçiye iş sözleşmesini haklı nedenle fesih imkanı verir.
- Usulüne uygun olarak talep edilmiş yıllık izinlerin parça parça kullandırılması, işveren açısından keyfi olarak uygulandığı ve sadece bir yıl için değil tüm hizmet süresi için gerekçe gösterilmeden uygulanıyorsa işçi bu nedenle iş sözleşmesini feshedebilir. Dikkat edilmesi gereken husus bu uygulamanın keyfi, objektif bir nedene dayanmaması ve hizmet süresinin çoğunluğu için kabul edilebilir olması gerektiği kanaatindeyiz
- Yıllık ücretli iznin kullandırılmamasının haklı fesih sebebi oluşturabilmesi için çok uzun süre hiç izin kullandırmaması ya da talep edildiği halde gerekçesiz olarak izin kullandırılmaması gerekir.
