Fazla mesai ücreti işçinin haftalık 45 saati aşan çalışmaları için ödenir. İş Kanununda işçinin yasal çalışma süresi haftalık 45 saat olarak belirlenmiştir. İşveren günlük 11 saati aşmamak üzere günlük çalışma saatlerini haftalık 45 saat olacak şekilde belirleyebilir.
Haftalık fazla mesai (çalışma) süresi nasıl belirlenir?
Haftalık çalışma süresi belirlenirken işçinin bir hafta içindeki yani pazartesi den pazar günü dahil tüm hafta için çalışma süresi belirlenir. Bu çalışma süresinin 45 saati aşan kısmı fazla mesai olarak kabul edilir. Bir örnekle açıklayacak olursak:
İşçinin rutin çalışmasının günlük 08.30 – 19.00 saatleri arasında olduğunu varsayalım. Bu saatler arası 10,5 saate denk gelmektedir. 10,5 saatten ara dinlenme süresi düşüldüğünde günlük fiili çalışma süresi bulunacaktır. 1 saat ara dinlenme süresi olduğunu varsayarsak işçinin fiili çalışma süresi 9,5 saat olacaktır.
Pazartesi gününden pazar günü kadar işçinin haftanın 6 günü bu şekilde çalıştığını varsayarsak haftalık çalışma süresi 57 saat olacaktır. Bu durumda işçinin 45 saatin üzerindeki 12 saatlik çalışması fazla mesai kabul edilir.
Fazla mesai (çalışma) ücreti saatlik ücret üzerinden hesaplanır
Fazla çalışma ücreti işçinin saatlik ücreti üzerinden hesaplanır. İş Kanunu’nun 41. maddesi uyarınca her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, saatlik ücretin yüzde elli fazlasıyla ödenir. İşçinin ücretinin 21.000,00 TL/brüt olduğunu varsayalım. Buna göre saatlik ücret 93,34 TL/brüt olacaktır. Bunun % 50 fazlası ise 140,00 TL/brüttür.
Buna göre işçinin bir saat fazla mesai için ücreti 140,00 TL/brüt olacaktır.
Geçmişe dönük fazla mesai (çalışma ücreti) hesap örneği
Bir işçinin rutin 08.00 – 18.00 saatleri arasında asgari ücret ile çalıştığını varsayalım. İşvereni tarafından 01.10.2023 – 31.12.2023 dönemine ilişkin fazla mesai ücreti ödenmemiş olsun. Bu döneme ilişkin işçinin hak kazanacağı fazla çalışma (mesai) ücreti aşağıda tabloda örnek olarak hesaplanmıştır.
08.00 – 18.00 saatleri arasında 10 saatten yasa gereğince 1 saat ara dinlenme süresi düşüldüğünde günlük çalışma süresi 9 saattir. Haftanın 6 günü çalışıldığı durumda haftalık çalışma süresi 54 saat, haftalık fazla çalışma süresi ise (54- 45=) 9 saattir.
| ÖRNEK FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ HESABI | |||||||
| Asgari Ücretin Yürürlük Tarihleri | Aylık Brüt Asgari Ücret |
Bir Saatlik Brüt Asgari Ücretin %50 Fazlası |
Dönemdeki hafta sayısı | Haftalık Fazla Çalışma Süresi | Fazla Çalışma Ücreti | ||
| 1.10.2023 | – | 31.10.2023 | 13.414,50 TL | 89,43 TL | 4 | 9,0 | 3.219,48 TL |
| 1.11.2023 | – | 30.11.2023 | 13.414,50 TL | 89,43 TL | 4 | 9,0 | 3.219,48 TL |
| 1.12.2023 | – | 31.12.2023 | 13.414,50 TL | 89,43 TL | 5 | 9,0 | 4.024,35 TL |
| TOPLAM | 10.463,31 TL | ||||||
