Hayatın olağan akışı içinde işçilerin zaman zaman istirahat raporu kullandığı bilinmektedir. İstirahat raporu kullanan bir işçinin rapor nedeniyle gelmediği günler işveren tarafından SGK’ya “1- istirahat” koduyla eksik gün olarak bildirilmektedir. İstirahatli olunan bu günlerin kıdem tazminatına esas süreden sayılıp sayılmayacağı iş hukukunda tartışma konusu olmuştur.
Kısa süreli alınan istirahat raporları kıdem süresine eklenir
İşçilerin kullanmış olduğu kısa süreli istirahat raporlarının kıdem süresine eklenmesi gerekmektedir. Örneğin bir işçinin rahatsızlığı nedeniyle 1 günlük, 3 günlük 10 günlük vb sürelerle aldığı raporların kıdem süresine eklenmesi gerekmektedir. Konuya ilişkin olarak Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 16.01.2012 tarih 2009/31730 Esas, 2012/141 Karar sayılı içtihadında şu şekilde hükmetmiştir.
İşçinin işyerinde çalıştığı sırada almış olduğu istirahat raporlarının kıdem süresinde değerlendirilmesi yerinde olur….
Buna göre işçinin kısa süreli aldığı raporlar SGK’ya eksik gün olarak bildirilmiş olsa bile kıdem ve ihbar tazminatı hesaplanırken hizmet süresine eklenerek hesaplama yapılması gerekmektedir. Bu süreler dikkate alınmadan yapılan hesaplama eksik olacaktır.
İşçinin bir defada uzun süreli aldığı rapor bulunursa bu nasıl değerlendirilecektir.
İstirahat raporları için makul süre nedir. Nasıl Hesaplanır?
İşçinin aldığı istirahat raporlarının kısa süreli değil de uzun süreli olduğunu varsayalım. işçinin geçirdiği kaza, ameliyat ve iyileşme süreci uzun süren hastalıklar için aldığı raporlar bazen çok uzun süreli olabilmektedir. Tek seferde alınan bir raporun süresinin örneğin 4 ay kadar olduğunu varsayalım. bu durumda bu süre kıdem ve ihbar tazminatına esas kıdem süresine eklenir mi?
Konuya ilişkin yukarıda yer verdiğimiz Yargıtay kararında ve yine yerleşik Yargıtay kararlarında makul süreyi aşmayan istirahatli olunan günlerin kıdem süresine ekleneceği belirtilmiştir. Örnek kararlar aşağıda yer almaktadır.
“…İşçinin çalıştığı sırada bir defada ihbar önelini 6 hafta aşan istirahat raporu süresinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınamayacağı, kararlılık kazanmış Yargıtay uygulamasıdır…” (Yargıtay 9. H.D Esas No. 2011/24852 Karar No. 2011/15511 Tarihi: 26.05.2011)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi bir başka kararında ise aşağıda gibi hüküm kurmuştur.
“Davacının muhtelif yıllarda alınan istirahat raporları toplanarak bu süreden ihbar önelini 6 hafta aşan süre indirim yapılarak kıdem tazminatına esas süre belirlenmiş, mahkemece bu hesaplamaya göre hüküm kurulmuştur. Dairemizin uygulamasına göre akdin feshinden önceki dönem içerisinde alınan ve birbiri ardına gelen rapor süreleri ihbar öneline 6 hafta eklenmek suretiyle bulunan süreyi aşan kısım kadar süre kıdem tazminatına esas sürenin hesabında nazara alınmaması gerekir. Somut olayda davacının aktin feshinden önceki süre içerisinde aldığı rapor ve hastanede yattığı süre toplam 57 gündür. Bu süre ihbar öneline 6 hafta eklenmesi ile bulunan süreden azdır. Bu sebeple makul süre hesabında her raporlu sürenin ihbar öneline altı hafta eklenmesi suretiyle hesaplanıp bu sürelerin kıdem tazminatına esas sürenin hesabından düşülmesi gerekir. Bu esasa göre fark kıdem tazminatının hüküm altına alınması gerekirken yazılı şekilde davanın reddi hatalı olup kararın bozulması gerekmiştir.” (9. Hukuk Dairesi 2004/8774 E.N , 2004/24770 K.N.)
Yerleşik Yargıtay uygulamaları dikkate alındığında işçinin ara vermeksizin arda arda aldığı ve uzun süreli istirahat raporlarında makul süre kıdem süresine eklenmektedir. Peki makul süre nedir ve nasıl hesaplanır?
Makul süre işçinin tek seferde aldığı istirahat raporu süresi, ihbar öneline (ihbar süresine) 6 hafta eklenmesiyle bulunan süre olarak tanımlanabilir. Eğer işçinin tek seferde kullandığı rapor süresinin makul süreye denk gelen kısmının kıdem süresine eklenmesi gerekecektir.
Makul süre nasıl hesaplanır?
Bunu bir örnekle açıklayalım. İşçinin işe hizmet süresinin 4 yıl olduğunu varsayalım. İşçimiz tek seferde veya ardı ardına hiç ara vermeksizin 120 gün istirahat raporu kullanmış olsun, İşten ayrıldığı zaman işçinin kullandığı bu rapor süresi kıdem tazminatının hesabına esas süreye dahil edilir mi veya bu sürenin ne kadarlık kısmı dahil edilir?
Öncelikle işçinin istirahat raporları için makul süresini tespit edelim. işçimiz 4 yıl kıdeme sahip olduğu için 8 haftalık ihbar öneline sahip olacaktır. Yargıtay uygulamaları gereğince bu süreye 6 hafta eklenince toplam 14 haftaya ulaşılmaktadır. bu da (14 hafta x 7 gün=) 98 güne denk gelir. Buna göre işçimiz için makul süre 98 gün olmaktadır.
işçimiz 120 gün istirahat raporu kullandığı için bu 120 günün 98 günü kıdem tazminatına esas süreye eklenir. İşçinin hizmet süresine göre makul süre de değişmektedir.
