Soru: Bir kurumda yaklaşık 1,5 yıldır özel güvenlik görevlisi olarak çalışıyorum. Çalışma saatlerinin hiç değişmeden 19:00-07:00 saatleri arasında. 12 saat çalışıp 36 saat dinleniyoruz. Çalışmalarımız sürekli gece olduğu halde bize fazla çalışma ücreti ödenmiyor. Çalışma şartlarıma göre fazla çalışma ücreti alabilir miyim? Gece çalışması için fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekmiyor mu? Fazla çalışma ödenmediği için iş sözleşmesini feshetsem tazminat alabilir miyim? yardımcı olursanız sevinirim.
Cevap: İş Kanunda haftalık yasal çalışma süresi 45 saat olarak düzenlenmiştir. Haftalık 45 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekir. Ancak bir işçinin haftalık çalışma süresi 45 saati aşmasa bile günlük 11 saati aşan çalışmaları için fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekmektedir.
Sorunuzdaki bilgililere göre fazla çalışma ücretine hak kazanıp kazanmayacağınız belirlememiz gerekiyor.
12 saat çalışıp 36 saat dinlenen bir işçi fazla çalışma ücreti geçmişe yönelik nasıl hesaplanır?
Sorunuzda 19.00 – 07.00 saatleri arasında çalıştığınızı belirtiyorsunuz. Öncelikle günlük çalışma sürenizi belirlememiz gerekiyor. Buna göre 19.00 – 07.00 saatleri arasında 12 saatlik çalışmanızdan Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre 1,5 saat ara dinlenme düşüldüğünde günlük çalışma süreniz (12 saat – 1,5 saat=) 10,5 saat olacaktır. Buna göre haftalık çalışma döngüsünü belirleyerek geçmişe yönelik fazla çalışma süresi olup olmadığını belirleyelim.
12 saat çalışıp 36 saat dinlenen işçinin çalışma döngüsü nasıl olur?
Verdiğiniz bilgilere göre çalışma döngünüz aşağıda tabloda gösterilmiştir. Buna göre pazartesi günü başlayan çalışmanız iki haftasın sonunda yine pazartesi günü başlamaktadır. Yani çalışma döngünüz iki hafta içinde tamamlanmış olacaktır.
| Gün | 1. hafta | 2. hafta | ||
|---|---|---|---|---|
| Giriş | Çıkış | Giriş | Çıkış | |
| Pazartesi | 19.00 | 07.00 | ||
| Salı | 07.00 | 19.00 | ||
| Çarşamba | 19.00 | 07.00 | ||
| Perşembe | 07.00 | 19.00 | ||
| Cuma | 19.00 | 07.00 | ||
| Cumartesi | 07.00 | 19.00 | ||
| Pazar | 19.00 | 07.00 | ||
Yukarıda yer alan tabloya iki hafta içinde 7 gün çalışmış olacaksınız buna göre haftalık çalışma süreniz ((10,5 saat x 7 gün) / 2 hafta=) 36,75 saat olacaktır.
Bu durumda ortalama olarak haftalık çalışma süreniz 45 saat aşmadığı için fazla çalışma ücretine hak kazanamayacaksınız.
Gece 12 saat çalışan güvenlik görevlisi fazla çalışma ücreti alabilir mi?
İş mevzuatına göre gece en geç saat 20.00’de başlayıp en erken 06:00’ya kadar gecen ve her halde en fazla 11 saat süren dönem olarak tanımlanmaktadır. Çalışma saatleriniz dikkate alındığında yaptığınız çalışma gece çalışması olarak tanımlanabilir. Gece çalışmasına ilişkin daha önce düzenlediğimiz yazımızda da belirttiğimiz gibi bir işçinin haftalık çalışma süresi 45 saati aşmasa bile gece çalışması 7,5 saati aştığı durumda aşan kısım kadar fazla mesai ücreti ödenmesi gerekmektedir. Ancak turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işler ve bu işyerlerinde alt işverenler tarafından yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir.
Buna göre özel güvenlik görevlisi olarak çalıştığınızdan bu istisnaya tabi olduğunu değerlendiriyoruz. Başka bir anlatımla gece çalışma onayı alınmak suretiyle gece 7,5 saat üzerinde 11 saate kadar çalıştırılmanız kanuna uygun olacaktır. Çalışma süreniz ara dinlenmelerden sonra 10,5 saat olduğu için gece 7,5 saati geçen çalışmalarınız için fazla çalışma ücretine hak kazanamazsınız.
12 saat çalışıp 36 saat dinlenen işçi iş akdini feshederse kıdem tazminatı alabilir mi?
Yaptığımız değerlendirmeye göre fazla çalışma ücretine hak kazanamayacaksınız. Bu durumda fazla çalışma ücreti ödenmediği gerekçesiyle iş sözleşmenizi feshederseniz tazminat da alamayacağınızı düşünüyoruz.
