Okuyucumuzun yönelttiği soru doğrultusunda EYT’den emeli bir işçinin ayın işyerinde yeni sözleşme kapsamında çalışması halinde yıllık izin hakkını ve emeklilik öncesi dönemin tasfiyesini uzmanlarımız değerlendiriyor.
Soru: Bir şirkette 17 yıl çalıştıktan sonra EYT kapsamında emekli oldum. Şirket benimle yeni belirsiz süreli iş sözleşmesi yaptı. Emekli olmadan önce 26 iş günü olan yıllık izin sürem yeni sözleşmeye göre kaç gün olur? Kullanmadığım 15 günlük yıllık izin hakkım devam eder mi?
Cevap: İster EYT kapsamında emekli olarak ister başka bir şekilde işten ayrıldıktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam eden işçilerin hakları aynı olduğunu belirterek okuyucumuzun yönelttiği soruyu yanıtlayalım.
EYT’den emekli olan bir işçi önceki dönem çalışması tasfiye olur
EYT’den emekli olan bir işçi kıdem tazminatı alarak önceki dönem çalışması tasfiye olur. Başka bir anlatımla emeklilikle birlikte iş sözleşmesi sona ermekte olan işçi, iş sözleşmesinin feshine bağlı tüm hakları elde etmiş olur. Bu durumda işçiye kıdem tazminatı, kullandırılmayan yıllık izinlere ilişkin ücretin ödenmesi gerekmektedir.
İşçi emekli olduktan sonra yeni bir sözleşme yaparak çalışmaya devam edebilir. Bu durumda, önceki dönem çalışması tasfiye olduğu için, emeklilik öncesi dönem dikkate alınmadan işçi yeniden işe giriyormuş hareket edilir. Yapılan yeni sözleşmeye göre ücret, yıllık izin hakkı vb hususlar İş Kanunu çerçevesinde yeniden belirlenir.
EYT’den emekli olan bir işçinin çalışmaya devam etmesi halinde yeni sözleşmenin geçerli olması için tüm haklarının ödenmesi gerekir
EYT’den emekli olan bir işçinin yeni sözleşme yapması halinde önceki dönem haklarının tam olarak ödenmesi gerekir. Başka bir anlatımla işçi emekli olduktan sonra kıdem tazminatına hak kazanacaktır. İşveren EYT’den emekli olan işçinin çıkışını SGK’ya (8) “Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle” koduyla bildirir. Bu aşamadan sonra işçinin hak etmiş olduğu kıdem tazminatını tam olarak ödemesi gerekir. Bu ödemeyle birlikte yeni sözleşme imzalanarak işçi çalışmaya devam etse bile önceki dönem çalışması iş sözleşmesinin EYT’den emeklilik nedeniyle fesih olması nedeniyle önceki dönem çalışması tamamen sonlanmış olacaktır.
Önceki dönem çalışması bu şekilde sona eren işçinin yıllık izin süresi de işe yeni başlayan bir işçinin yıllık izin süreleriyle aynı olacaktır. 17 yıl çalışın bir işçinin Yasal olarak izin süresi 26 gündür. Ancak emeklilik nedeniyle iş sözleşmesi sonlandığı için İş Kanunu kapsamında yeni çalışma dönemi için ilk 5 yılda 14 gün yıllık izin hakkına sahip olacaktır.
EYT’den emekli olan işçinin kıdem tazminatı eksik ödenirse yeni sözleşme geçerli olur mu?
Yukarıda belirttiğimiz gibi EYT’den emekli olan bir işçi yeni bir sözleşmeyle çalışmaya devam edebilir. Yapılan yeni iş sözleşmesinin geçerli olabilmesi için işçinin kıdem tazminatının eksiksiz ödenmesi gerekir. Daha önce düzenlediğimiz yazıda da belirttiğimiz gibi kıdem tazminatı eksik ödenmesi halinde yeni sözleşme geçerli olmaz ve işçi işten hiç ayrılmamış gibi tüm hakları devam eder. Yani önceki dönem çalışması tasfiye olmamış sayılır. Yıllık izin süresi de emeklilik öncesi süreyle aynı olur.
Bu durumda işçinin izin hakları da aynen devam eder. Yani önceki dönem çalışması tasfiye olmadığından yıllık izin süresi 26 gün olarak devam eder.
EYT’den emekli olan bir işçinin yıllık izin süresi özet olarak;
- Emeklilikle birlikte tüm haklarını eksiksiz alması durumunda yeni iş sözleşmesi ile birlikte yıllık izin süresi de yeniden belirlenir.
- Buna göre yeni sözleşme ile birlikte ilk kez işe giriyormuş gibi tüm hakları yeniden belirlenir. İlk 5 yıl için 14 gün izin hakkı doğar.
- Emekli olan bir işçi 50 yaş ve üzerinde ise İş Kanununa göre yıllık izin süresi yeni iş sözleşmesiyle birlikte Yasal olarak 20 gün olarak belirlenir.
- Yeni iş sözleşmesi imzalanmış olsa bile eğer kıdem tazminatı eksik ödenmiş ise iş sözleşmesi hiç feshedilmemiş gibi kabul edilir. Bu durumda işçinin yıllık izin süresi 26 gün olarak devam eder.
İşverenler genellikle EYT’den emekli olan bir işçinin yıllık izin süresini yeni iş sözleşmesi ile birlikte Yasa kapsamında yeniden belirleyecektir. Ancak yukarıda belirttiğimiz gibi emeklilikle birlikte işçinin yasal haklarının tam ve eksiksiz ödenmesi gerekir. Bunun ödenmemesi halinde ilerleyen zaman içinde işçi eksik ödemeyi gerekçe göstererek emeklilik öncesi ve sonrası dönem çalışmasının bütünü için kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti hakkı için dava açabileceklerdir. Bunun için işçinin kıdem tazminatının hesaplanmasında işverence sağlanan tüm menfaatlerin eksiksiz bir şekilde hesaplamaya dahil edilip edilmediğini iyi tespit etmeleri gerekir. En küçük bir eksik hesaplamada emeklilik öncesi dönem tasfiye edilmemiş sayılır. Bu da işçinin dava yoluyla her iki dönem için bakiye kıdem tazminatı alma imkanı verecektir. Yeni iş sözleşmesinin imzalanmış olması bu durumu değiştirmeyecektir. EYT’den emekli olan ve yeni sözleşmeyle çalışmaya devam eden işçilerin ilerleyen süreç içinde dava açacaklarını ileri sürebiliriz.
